Hommage aan de honderdvierde geboortedag van Sadegh Hedayat!

نیرنگستان
Neerangestan

Nederlandse vertaling uit het Perzisch (Farsi) en aantekeningen: Soleimani, Ali

De afbeelding op de omslag is een kopie van de omslag van de Perzische 3de druk van ‘neerangstan’ (boek van bedrog), 1963.

De foto op pagina 4 is de meest beroemde foto van Sadegh Hedayat en betreft een kopie uit de 3de Perzische druk van ‘neerangestan’ (boek van bedrog),1963. De afbeelding op pagina 29 is ook een kopie uit dit boek.

De foto op pagina 7 is één van de laatste foto’s van Sadegh Hedayat en betreft een kopie uit een privé collectie.

De afbeelding van de plattegrond van de begraafplaats Le Père Lachaise op pagina 275 is een kopie van een plattegrond, uitgegeven door Editions Vermet Paris.

De foto van het grafmonument van Sadegh Hedayat op pagina 277 is uit het archief van Het Talenhuis.

Druk- en bindwerk: Donkel & Donkel, Drachten - Nederland

ISBN/EAN: 978-90-78660-02-6


Eerste druk: 17 februari 2007

 

Uitgever:

01062831 KvK. Leeuwarden 10-10-1991

Internet: www.talenhuis.com

E-mail: info@talenhuis.com

- Allereerst is de ondergetekende iedereen, in het bijzonder mevrouw Marijke Toering en mevrouw Gepke van der Meer, waardering en hartelijke dank verschul-digd die een bijdrage heeft geleverd, zodat dit boek in het Nederlands kan worden gelezen.
- De voetnoten zijn van Sadegh Hedayat.
- De lange zinnen van Hedayat zijn vaak niet in kortere zinnen te verdelen. Daarom probeert de vertaler zulke zinnen met een ‘én’, ‘óf’ of dergelijke in het Neder-lands als een lange zin te behouden.
In het algemeen heeft de Perzische taal, in tegenstelling tot het Nederlands, capaciteit voor lange zinnen. Dit gegeven vormt voor de meeste vertalers derhalve een hinderpaal.
- Naast een algemene inhoudsopgave (pag. 9) en een verklaring van woorden (pag. 293) vindt men in dit boek een alfabetische inhoudsopgave van de onderwerpen (pag. 281) om het gebruiksgemak voor de lezer te vergroten.
- De titel van dit boek in het Nederlands is een nagenoeg letterlijke vertaling van de titel die Hedayat voor zijn boek in het Perzisch heeft gekozen. Hedayat schrijft in dit boek (blz. 29) het volgende over deze keuze:
‘Er is een aantal boeken uit de tijd van de Sasaniden-dynastie (ca. 224-652) overgebleven. In deze boeken kunnen wij de bijgeloven van die tijd terugvinden. Een aantal van die boeken zijn de volgende: ‘Arda wirazh-nameh’ (boek van de correctie), ‘Sjayest, Nasja-jest’ (wat hoort en wat niet hoort: boek van geboden), ‘Denkrit’ (Een bundel Mazdaistische geschiedenis- en geloofsgeschriften), ‘Band hasjn’ (een Mazdaïs-tische geloofsboek) en ‘Neerangestan’ (boek van bedrog).
De naam van dit boek is ontleend aan Neerangestan (boek van bedrog) in het Pahlawi (Oud-Perzisch).’
Echter, het volgende is het vermelden waard:
Neerangestan is samengesteld uit ‘neerang’ en ‘stan’.
‘neerang’ betekent bedrog. Over dit woord staat
hieronder een uitgebreide uitleg.
‘stan’ is in de Perzische taal een achtervoegsel en het betekent: land, huis, kabinet, gebied, tuin, akker, sector enz. Echter, dit achtervoegsel wordt ook gebruikt als: bloemlezing, bundel, geschrift en boek.
In het Perzische woordenboek-encyclopedie Mo’in staat over het woord ‘neerang’ (bedrog) het volgende:
Neerang, ofwel nírang(ney-) [Uit het Pahlawi (Oud-Perzisch)].
1. Het behoort tot de cultuur van het Zarathoestra-geloof (Mazdaïsme). Het is ieder der godsdienstige vier-ingen en religieuze rituelen.
2. Het behoort tot de cultuur van Zarathoestra (Mazdaïsme). Het is een kort gebed in de Awesta-taal (Mazdaïstische taal), de Pahlawi-taal (Oud-Perzisch) of in de Pazand-taal (Oud-Mazdaïstische taal). Zoals Neerang van het vuur enz. Men heeft aan iedere Neerang een bovennatuurlijke werking toegeschreven.
Voor iedere gebeurtenis en voor het weren van iedere ramp reciteerde men een speciaal Neerang.
3. Betovering, bekoring, talisman, amulet. ...
4. Goochelarij, bedrog. ...
5. Bedrog, misleiding.
Neerang, ní-rang:
1. De schets die de schilder met houtskool of der-gelijke eerst tekent.
2. De kleur die de schilder gebruikt.
3. Een ontwerptekening van wat dan ook.
Neerang-nameh (Boek van Neerang):
Boek van bedrog.
Drachten, 17 februari 2007,
Dr. Ali Soleimani.
 

VOORWOORD
VAN
SADEGH HEDAYAT

Hafez, de wereldberoemde Iraanse dichter (ca. 1320-1390):
“Neem de lokken van een schone ter hand en laat het verhaal, beste mafjanus,
want de gunstige en onheilige toestand is een werking van Venus en Saturnus.”

Wellicht hadden de mensen van de oudheid en de oude volkeren meer dan de tegenwoordige en moderne volkeren bijgeloof. Met name degenen die in contact waren met verschillende rassen. Door het contact en de betrekking van gewoonten, gebruiken en religies kwamen er nieuwe gedachten en bijgeloven tot stand. Deze gedachten en bijgeloven bleven voortbestaan van generatie op generatie.
Het land Iran kent een geschiedenis van vele eeuwen. Het lijkt op een karavaan die door de roversbendes van geciviliseerde en wrede oude volkeren, zoals Chaldeeën, Assyriërs, Grieken, Romeinen, Joden, Turken, Arabieren en Mongolen keer op keer is aangevallen.
Wellicht hadden deze volkeren met elkaar een relatie en betrekking. Daarom is een wetenschappelijk en psychologisch onderzoek en studie over de bijgeloven van leken belangrijk. Door een studie en onderzoek zullen vele duistere filosofische en historische punten voor ons duidelijk worden.
Wij kunnen door wetenschappelijk onderzoek en de vergelijking van bijgeloven met elkaar, kennis hieromtrent vergaren. Door een dergelijke studie kunnen wij de wortels en de oorsprong van zeden, gewoonten, religies, legenden en bijgeloven vinden.
Dergelijke zaken hebben bijna alle religies tot stand gebracht en bewaken ze. Deze bijgeloven hebben in verschillende historische fasen de mensen een leidraad gegeven. De meeste consequenties, opofferingen, wensen, angsten en dergelijke vinden hun oorsprong in de religies. De religie is de grote en oudste steun van de mens. Heden ten dage speelt de religie in het leven van wilde en geciviliseerde mensen een belangrijke rol. Soms is deze de belangrijkste zaak bij enkelen. Door de religie heeft men op alles een antwoord. Men kan van alles afstand nemen behalve van zijn bijgeloven en de zaken waarin men gelooft.
Een wetenschapper betitelt de mens als ‘het bijgelovige beest’.
Indien wij een onderzoek naar deze zaken beginnen en een uitgebreide studie daaromtrent verrichten, zullen we meerdere waarheden tegenkomen. Echter, dit valt buiten het onderwerp van dit boek.
Inzake het geloof gebruikt men zijn verstand niet. Omdat de mens behoefte heeft om de reden van de zaken te weten, vlucht men naar het oordeel van zijn hart, gevoelens en voorstellingen.
De wereldbekende filosoof Ernest Haeckel schrijft over de oorsprong van bijgeloven en legenden bij de eerste mensenstammen het volgende:
“De oorsprong en de grondslag van alle bijgeloven zijn de natuurlijke behoefte van de mens om het tot stand komen van de zaken te ontcijferen en de redenen daarvan te kennen. De mens wil graag de natuurwetten begrijpen, maar bij het bewerken daarvan gebruikt hij in plaats van het verstand de bijgeloven. In het bijzonder bij de oorzaken van de natuurgebeurtenissen zoals donderen, onweer, bliksem, aardbeving, zons- en maansverduistering en dergelijke.
Deze zaken produceren angst en gevaar en de mens zoekt
naar een verweer. Het noodzakelijk zijn van het gebeuren van deze zaken, ofwel de natuurwet, is voor de mens duidelijk en staat vast, maar de mens wil in zijn wereldje deze zaken versimpelen en voor zichzelf aannemelijk maken.
De eerste mensen kenden de oorzaken van de natuurgebeurtenissen niet. Echter, ze waren tot deze gebeurtenissen veroordeeld. Zij hadden het besef dat zij tot deze gebeurtenissen veroordeeld waren en zij hadden dit besef van hun voorvaderen, de grote apen, geërfd.
De zoogdieren hebben een soort besef en soms een soort gevoel voor voorspelling van het gebeuren van natuurrampen. Bij voorbeeld een hond kermt vooral in de maneschijn. Een hond reageert onmiddellijk bij een bel of bij het wapperen van een vlag in de wind. De hond wordt daar angstig van en krijgt de behoefte om dit voor hem onbekende gevoel te ontdekken. Door de ontdekking daarvan wil de hond een verweer tegen zijn dood creëren.
Een belangrijke grondslag van het geloof bij de eerste mensen was het bijgeloof. Men kan beweren dat die mensen dit van hun oergeneraties, de apen, hadden gekregen. Echter, een gedeelte van hun bijgeloven vond zijn oorsprong in de gebeden van hun menselijke voorouders en de verschillen-de psychologische behoeftes en de zeden en gewoonten die deze mensen hadden.”

...

GEWOONTEN EN GEBRUIKEN
INZAKE HET HUWELIJK
Adab wa tasjrifate zana-sjoe’ï (íëßzDÛq MD¿ëp¡N Þ ECkA)



Gewoonten van de huwelijksvoltrekking
Adab-e Aqd (lÃع ECkA)

De kamer waarin het huwelijk wordt voltrokken, dient een kamer te zijn die gevestigd is op de begane grond. Daaronder dient geen lege ruimte te zijn.
De vrouwen die tijdens de plechtigheid van de huwelijksvoltrekking aanwezig zijn, dienen allemaal gelukkig gehuwd te zijn en ook niet meer dan één keer.
Een korte witte doek, ongeveer één á twee meter, dient op de grond gelegd te worden. De geluksspiegel die de bruidegom eerder naar het huis van de bruid heeft gestuurd, wordt op deze doek neergezet. Aan de zijkanten van deze spiegel worden twee kandelaars neergezet. Eén kandelaar op naam van de bruid en de andere op naam van de bruidegom. Op iedere kandelaar wordt een kaars aangestoken. Voor de spiegel wordt ook een handvol graankorrels op het witte doek gelegd. Deze graankorrels worden daarna afgedekt met een brokaten servet. Er wordt een olielamp aangestoken. In deze lamp heeft men naast olie een kleine hoeveelheid honing toegevoegd.
Verder legt men twee kussentjes naast het witte doek, tegenover de spiegel.
Op het kussentje van de bruid wordt een paardenzadel geplaatst. De bruid zit tijdens de huwelijksvoltrekking op dit zadel.
De bruid neemt plaats op het zadel en tijdens de huwelijksvoltrekking kijkt zij voortdurend in de spiegel.
De kleding van de bruid dient knooploos te zijn. Alle sluitingen van haar kleding dienen open te zijn, zodat zij in haar echtelijke leven geen knopen, ofwel problemen, zal krijgen.*
Voorwerpen die op het witte doek van de huwelijksvoltrekking aanwezig dienen te zijn, zijn de volgende:
De Koran;
een bidkleed;
een beker zoete drank;
een Sangak-brood (een lang plat brood);
een ketting van Sepand-wierookbolletjes;
een schaal gevuld met brood, kaas en een mengsel van groenten en kruiden, zoals: koriander, radijs en dergelijke;
een aantal walnoten;
een kommetje gevuld met kwik;
een kom met water waarop een groen blad drijft;
een tweetal ijspegelvormige suikerbrokken; **
een schaal fruit;
een dienblad gevuld met suikergoed en koekjes;
zeven soorten kruiden in een vijzelkommetje;
een koffiekannetje waarin een mengsel van azijn en peperpoeder kookt;
een koffiekannetje waarin twee eieren en zeven soorten kruiden tijdens de huwelijksvoltrekking worden gekookt. Deze zeven kruiden staan voor de kinderwens. Deze twee eieren worden later door de bruid en de bruidegom opgegeten.

Tijdens de plechtigheid staat een vrouw achter de bruid. Deze vrouw is constant bezig met een naald en zeven strengen garen in zeven verschillende kleuren een lapje te borduren. Onder het borduren houdt de vrouw het lapje boven het hoofd van de bruid. Dit borduursel heeft de
vorm van een rode tong. Dit is een symbool dat staat voor het dichtnaaien van de monden van de schoonmoeder en -zusters*** van de bruid. Het borduursel wordt, wanneer het af is, met een spijker op de grond voor de voeten van de bruid vastgeslagen. Tijdens dit ritueel zingen de aanwezige vrouwen een straatliedje:
“Van mijn schoonmoeder, -zusters en -vader snoer ik zo de mond,
hiermee houd ik mijn kostbare huwelijk en mijn relatie gezond!”
Tijdens de huwelijksplechtigheid staat een persoon met een hangslot in de hand. Deze persoon draait dit slot open en dicht. Deze handeling wordt steeds herhaald. Wanneer de bruid haar jawoord geeft, wordt dit slot gesloten. Dit slot blijft gesloten tot de huwelijksnacht voorbij is. Dit slot is als het ware het symbool van de huwelijkstrouw van de man: andere vrouwen zijn voor hem uitgesloten.
Het is gebruikelijk dat tijdens het reciteren van de religieuze huwelijkstekst een hazelnoot wordt gekraakt. De dop van deze noot wordt gevuld met het kwik. Deze met kwik ge-ulde dop wordt dichtgemaakt met was. De bruid neemt deze mee in haar echtelijke leven. Zolang het kwik in de dop blijft bewegen, zal het hart van de man blijven kloppen van liefde voor zijn vrouw.

Nadat de huwelijkssluiting is voltrokken, gooit men een kommetje water over het hoofd van de bruid. Vervolgens worden de kaarsen gedoofd met de schoenen van de bruid.

De zeven kruiden en het kwik zijn bedoeld voor een gelukkig huwelijk van het echtpaar. Het water is een symbool voor een vlekkeloos huwelijk. Een groen blad staat voor de vreugde. De bruid zit op het zadel en dit betekent dat zij haar man onder de duim heeft. De mix van honing en olie is het symbool van zoet en vet, dat kenmerk is van welvaart. De bolletjes wierook vertegenwoordigen het heil. Het brood, de kaas en het mengsel van kruiden en groenten staan voor de zegen. Het verhaal gaat dat als men van dit eten neemt, men nooit kiespijn krijgt.
 

* Zelfs wordt tegenwoordig de sluiting van de beha van de bruid open gemaakt. Dit kan gebeuren door de bruid zelf of door een vrouwelijke verwante.
** Deze twee ijspegelvormige suikerbrokken worden tijdens de huwelijksvoltrekking door een gelukkig getrouwde vrouw of een maagdelijk meisje, tegen elkaar aangewreven boven de hoofden van het bruidspaar. Dit gebeurt boven een witte doek die door vier maagdelijke meisjes wordt vastgehouden boven het bruidspaar.
*** Het verhaal gaat, dat de moeder en de zusters van de man jaloers zijn op de echtgenote van hun zoon en broer, want deze vrouw heeft hun zoon en broer afgepakt. Verhalen over ‘De schoonmoeder’ gaan dan over de moeder van de man en niet die van de vrouw!

Het grafmonument van Sadegh Hedayat op de begraafplaats Le Père Lachaise.