109jaar

Hommage aan het honderdennegende geboortejaar van Sadegh Hedayat!

17 februari 1903, Teheran, Iran - 8 april 1951, Parijs, Frankrijk


Om uw boeken te bestellen, klik a.u.b. op het onderstaande beeld om uw bestelling te plaatsen via een e-mail op info@talenhuis.com:

Sadegh Hedayat

Maanziek

(Lunatique)

 

Sampingué

 

De Magie van Perzië

(La Magie en Perse)

 

نوشته های فرانسوی هدایت

 

Vertaalwerk: Dr. Ali Soleimani

UITGEVER:

HET TALENHUIS

DRACHTEN - NEDERLAND


Oorspronkelijke titel:

Lunatique, Sampingué, La Magie en Perse

 

Nederlandse vertaling uit het Perzisch (Farsi) en aantekeningen: Soleimani, Ali

 

De afbeelding op het kaft betreft een kopie van “Vrouw kubisme”, getekend door Sadegh Hedayat zelf in Parijs, 1928 [bron: internet].

 

De afbeelding op pagina 3 betreft een kopie van “Ahura Mazda (Ormuz) met gebroken vleugels” getekend door Sadegh Hedayat zelf in Parijs, 1928 [bron: internet].

 

De foto op pagina 4 is de meest beroemde foto van Sadegh Hedayat en betreft een kopie uit de 5e Perzische druk van ‘Sayeh Rosjan’, uit 1963.

 

De foto op pagina 7 is één van de laatste foto's van Sadegh Hedayat en betreft een kopie uit een privé collectie.

 

De afbeelding van de plattegrond van de begraafplaats Le Père Lachaise op pagina 189 is een kopie van een plattegrond, uitgegeven door Editions Vermet Paris.

 

De foto van het grafmonument van Sadegh Hedayat op pagina 191 komt uit het archief van Het Talenhuis.

 

Druk- en bindwerk: Donkel & Donkel, Drachten - Nederland

 

ISBN/EAN: 978-90-78660-00-2

 

Eerste druk: 17 februari 2012

 

Uitgever:

HET TALENHUIS

01062831 KvK. Leeuwarden 10-10-1991

JANSONIUSPLEIN 19

9203 NH DRACHTEN

Tel.: (+31) 0512 - 540560

Internet: www.talenhuis.com

E-mail: info.talenhuis.com


 

Sadegh Hedayat 1903 - 1951

 


INHOUDSOPGAVE

 

Voorwoord     7

Inhoudsopgave     9

Noot van de vertaler     11

Maanziek     15

Lunatique (in het Frans)     39

Sampingué     61

Sampingué (in het Frans)     77

De Magie van Perzië      91

La Magie en Perse (in het Frans)     113

Nawoord     131

Een korte levensbeschrijving van Sadegh Hedayat     159

Plattegrond van de begraafplaats Le Père Lachaise     189

Foto van het grafmonument van Sadegh Hedayat     191

Literatuurlijst     193

Verdere literatuur     195

ANNOTATIE

109 jaar Sadegh Hedayat

 

Het is voor meer dan negen en negentig procent van de kinderen van Adam gewoon, dat de dood hun einde betekent.

Het is voor meer dan negen en negentig procent van de rest ook gewoon, dat zij met de titel van overledene, za-liger, wijlen of dergelijke in de geschiedenis verdwijnen.

Uiteindelijk bereikt van die laatste minder dan één pro-cent het leven zonder dood. Eigenlijk is voor deze groep de dood nog maar het begin. Het begin van groot wor-den en blijvend groter worden. Natuurlijk niet in de be-tekenis van groot worden in volmaaktheid.

Met de dood van een ieder uit deze groep, begint het stralen van een bundel licht, die met de dag stralender wordt tot deze persoon een zon wordt of een prachtige ster in zijn of haar gemaakte heelal.

Voor de lieden van deze groep is de dood het ochtend-gezang van de overwinning op de duisternis.

Pas na de dood van deze mensen, maken hun eigen cul-tuurgenoten kennis met hun betekenis, en langzamer-hand mensen van andere culturen. Op een gegeven mo-ment worden ze overal, en door iedereen gewaardeerd en bewonderd.

Deze mensen zijn de vervullers van de grote wens van de mensheid. En Sadegh Hedayat is ongetwijfeld één van hen. Zijn begin van groot worden is al begonnen.

***

Het is voor Het Talenhuis een bijzondere eer om het werk van deze grootmeester van de Perzische literatuur in het Nederlands te mogen uitgeven. Bij leven en wel-zijn zal de uitgever ieder jaar, rond februari, een werk van Sadegh Hedayat publiceren.

 

Voor het volgende jaar staat de uitgave van zijn boek “De liederen van Khayyam” op de agenda.

 

 

17 februari 2012, Het Talenhuis.

 

 

In deze reeks zijn eerder bij Het Talenhuis verschenen:

1-         Heer Hadzji, 2003, 90-801363-9-5

2-         De zwerfhond, 2004, 90-807633-1-4

3-         Juffrouw Alawiyeh, 2005, 90-807633-4-9

4-         Boodschap van Kafka & De zwerfhond, 2006, 90-807633-7-3

5-         Boek van bedrog, 2007, 978-90-78660-02-6

6-         Het Paarlen Kanon, 2008, 978-90-78660-04-0

7-         Een teil met zeepbellen, 2009, 978-90-78660-08-8

8-         De blinde uil, 2010, 978-90-78660-15-6

9-         Levend begraven en S.G.L.L., 2010, 978-90-78660-18-7


Noot van de vertaler

Over het verhaal ‘Sampingué’ staat op pagina 32 van de tweede druk van het boek ‘Sadegh Hedayat’, geschreven door Wenza Monti, dat door Hasan Gha’emian in het Perzisch is vertaald:

“Sampingué’ werd voor het eerst in 1945 gepubliceerd in het weekblad ‘Journal de Tehran’ onder de titel Samedi (zaterdag).

 

Omdat een paar gedeelten daarvan door het weekblad werden weggelaten, stuurde Sadegh Hedayat een protestbrief naar dit weekblad. Hij schreef dat dit tijdschrift zijn andere verhaal ‘Lunatique’ niet mocht publiceren.

 

Hasan Gha’emian heeft hierover in zijn aantekeningen het volgende geschreven: “Ik ging ervan uit dat dit weekblad ‘Lunatique’ niet zou gaan publiceren. Ik heb een getypt exemplaar van ‘Lunatique’ in mijn bezit gehad. Het weekblad ‘Journal de Tehran’ publiceerde het verhaal ‘Lunatique’ echter alsnog.”

Pasteur Valery - Radot, een lid van de Franse Staatscultuurraad, heeft in een artikel dat in Parijs in het vooraanstaande tijdschrift ‘Hommes et Monde’ verscheen, het volgende over ‘Sampingué’ en ‘Lunatique’ geschreven: ‘Hedayat heeft in de jaren 1936 en 1937 in Hindoestan gewoond.

Geïnspireerd door het  hindoeïsme  heeft hij  ‘Sampingué’ en ‘Lunatique’ geschreven. Deze twee verhalen behoren tot zijn mooiste verhalen. Wellicht zijn veel van de personages van zijn verhalen bezig met zelfmoordgedachten. Sampingué, een sympathiek Hindoestaans meisje, streeft ernaar een einde te maken aan de nachtmerrie van het leven. Zij wil in een betere wereld, waarin hemelse wezens zijn, opnieuw tot leven komen, om eeuwig dronken te zijn van de geur van bloemen. Hedayat is pessimistisch, maar hij streeft net als de held van het verhaal Sampingué, naar ‘een wonderbaarlijk land waarvan de inwoners de verschrikkelijke behoeftes van mensen niet hebben. Een verbazingwekkend land waarvan de inwoners goden en helden zijn. Zij waren verzadigd van schoonheid en verhevenheid.’

Hedayat wilde graag de levendige en vreugdevolle mannen en vrouwen van dit land bezoeken. Hij wilde graag de in dit land gearmd lopende liefdesparen met blije gezichten en warme gebaren zien. Hij wilde ze bewonderen terwijl zij met liefdesliederen op hun lippen een ommetje maken.’

 

Hedayat heeft in één van zijn brieven aan Shahid Noerai* het volgende geschreven: ‘Ik heb nog andere  verhalen  die  ik  in het Frans heb geschreven, maar deze zijn nog niet af. Ik zal ook deze verhalen samen met mijn andere werken vernietigen.’

 

Naast ‘Sampingué’ en ‘Lunatique’ heeft Hedayat een artikel in het Frans geschreven onder de titel ‘La Magie en Perse’ (De magie in Perzië). Dit artikel is in het 97e nummer van het tijdschrift ‘Le voile d’Isis’, in januari 1926 gepubliceerd.

 

‘Sampingué’ en ‘Lunatique’ zijn door één van de nauwe verwanten van Hedayat in het Perzisch (Farsi) vertaald. De Franse en Perzische vertaling van deze verhalen zijn eerder in het boek ‘Parwin, dochter van Sasan, en Isfahan de helft van de wereld’ in 1940 in Teheran gepubliceerd.

 

‘La Magie en Perse’ is door dezelfde persoon vertaald en in het eerste nummer van de tweede jaargang van het tijdschrift  ‘Jahan Now’ gepubliceerd.

 

Tot slot:

Voor de Nederlandse vertaling zijn de voornoemde Perzische vertalingen gebruikt, na een nauwkeurige vergelijking met de Franse tekst. “De magie in Perzië” is vertaald door de heer Rob Visser, en is enigszins bewerkt ter uniformiteit van de vertaling.

Ondergetekende is grote dank verschuldigd aan allen die met hun bijdrage deze vertaling mogelijk hebben gemaakt.

Drachten, 17 februari 2012,

dr. Ali Soleimani.

 

--------------------------------------------------------------------

*Dr. Shahid Noerai, de correspondent van Hedayat, was toentertijd de attaché voor Economische Zaken bij de Iraanse ambassade in Parijs.

 


Maanziek

 

Een stortregen geselde de weerloze grond. Zoals die bui welke de totstandkoming van de aarde inleidde. De wind blies de waternevel als een stofwolk over de geasfalteerde weg. De zee echter, stil en passief, met al haar diepe, stilzwijgende en vervlogen schatten, was gehuld in een loodkleurige mist. Alles was vochtig, plakkerig en slijmerig. Het vocht vrat alles aan. Ze drong ook door in het lichaam en verzwaarde de geest. Een siddering van verlangen stroomde door alle wezens. De dwaze en dronken wind riep op tot vergetelheid en ontmoediging. Een blind verlangen om alles op te geven, zelfs het eigen lichaam, werd in het diepste wezen van de mens opgewekt. In deze sfeer van gretig verlangen stortte het water naar beneden met de kracht van goddelijk ongenoegen. De regen overstemde alle andere geluiden. Plotseling stopte ook zijn geluid.

 ...

 

Lunatique

 

Une pluie torrentielle  fouettait le sol sans défense, une pluie comme celle du commencement de la formation de la terre; la brise déplaçait sur la route asphaltée une poussière fine composée de particules d’eau, tandis qua la mer, silencieuse et passive, pleine de ses profondes, muettes et lointaines amours, était plongée dans une brume de plomb. Tout était humide, gluant, visqueux; l’humidité rongeait, attaquait tout, elle pénétrait aussi le corps et alourdissait l’âme. Un frisson de désir parcourait les êtres, un souffle de folie ou d’ivresse aspirait à l’oubli, à la lassitude, un désir fou d’aban-donner tout, même son corps s’éveillait je ne sais dans quel bas fond de l’être. Dans cette lasciveté passionnée, l’eau coulait furieuse de quelque dieu en colère.  La pluie étouffait les bruits extérieurs et elle s’arrêtait tout d’un coup.

Dans la chambre, au rez-de chaussée de ma nouvelle pension, quoique visiblement confortable, je ne pouvais pas encore m’habituer aux objets environnants:  les  meubles  avaient  une  expression

...

 


 

 

Sampingué

 

Sita was haar echte naam. Men noemde haar Sampingué, naar de geelachtige bloem met de lustopwekkende geur. Haar moeder Padma noemde haar voor het eerst zo. De naam bleef. Haar vader kwam voort uit een oud geslacht dat tot de kaste van de Jainen behoorde. Hij stierf vroegtijdig en had voor een vermogen verbrast. Zijn vrouw en twee dochters Lakshmi en Sita liet hij slechts schulden na en een klein landgoed in Kinguéri, vlakbij Bangalore.

Padma, zich in haar lot schikkend, bracht haar kinderen zo goed en zo kwaad als het ging groot, offerde zichzelf hierbij op en gaf blijk van de nodige moed. Zijzelf stamde af van een tot de gegoede burgerij behorende familie wier status sterk was gedaald. Een hongerjaar bracht haar er uiteindelijk toe hulp te aanvaarden van de buren, juist van die mensen die haar in betere tijden hadden benijd. Ten slotte had Padma geen andere keus dan het stuk grond dat haar en de dochters restte voor een habbekrats te verkopen aan een rentenier. Deze vroeg bovendien de hand van haar oudste dochter

 ...

 

Sampingué

 

Son vrai nom était Sita, maison l’appelait Sampin-gué nom de fleur jaunâtre qui exhale un parfum aphrodisiaque. Ce fut d’abord sa mère Padma qui l’appela ainsi ; et ce nom lui resta.

Son  père, issu d’une ancienne famille de la caste des Jains, après avoir gaspillé ses biens, mourut prématurément, en laissant pour tout héritage à sa femme et à ses deux filles Lakshmi et Sita une petite propriété à Kinguére, près de Bangalore, et des dettes.

Padma, résignée, éleva ses enfants tant bien que mal au prix de mains sacrifices et fit preuve de courage. Elle-même descendait d’une famille de grande bourgeoise déchue. Enfin, à la suite d’une année de disette, elle fut contrainte d’accepter le secours des voisins, de ceux-là même qui l’avaient jalousée aux temps heureux. Enfin elle fut obligée de vendre à usurier, à prix dérisoire, la propriété qui leur restait. Celui-ci demanda en plus la main de sa fille aînée, Lakshmi. Padma trop préoccupée de l’avenir de ses enfants, accepta cette proposition avec empressement, quoique1a contre cœur l’usur-ier étant un paria.

 


.

De Magie van Perzië

 

I.  –  Oorsprong van de Magie in Perzië

 

De oorspronkelijke religie van de Ariërs.

 

De oorspronkelijke religie van de Ariërs behelsde de aanbidding van één enkele God.

Maar al snel werd deze scheppende God vereenzelvigd met de door hem geschapen wereld. Elk van zijn werken werd herkend als ware het een waarneembare persoon en kon rekenen op onvoorwaardelijk eerbetoon van de menigte. Het polytheïsme deed haar intrede en met haar de onzuiverheid van een ontaarde religie.

De afgoden en rituelen van deze verbasterde religie werden behouden door de Ariërs die zich later in Hindoestan vestigden. De Arische stammen die in  Bactrië*   bleven wonen,  waren in de  gelukkige

--------------------------------------------------------------------

* Bactrië was in de oudheid de naam van een landstreek, voornamelijk gelegen in het noordoosten van het huidige Afghanistan, rond de steden Balch en Bamyan. De streek ligt tussen de Amu Darja, toentertijd Oxus geheten, en de Hindoekoesj.

...

 

La Magie en Perse

 

1. Origene de la magie en Perse

 

La religion primitive des Aryas- La religion primitive des Aryas fut le culte d’un Dieu unique, mais bientôt ce Dieu créateur se confondit avec l’univers créé par lui. Chacun de ses attributs devint comme une personne distincte et reçut les hommages ave-ugles de la foule. Le polythéisme naquit et avec lui les impuretés d’un culte corrompu. Les divinités et les cérémonies de cette religion, dégénérée furent conservées par les Aryas qui s’établirent plus en Hindoustan. Heureusement pour les tribus aryennes qui continuèrent à résider en Bactriane, survint un réformateur qui les arracha à leurs en les ramenant au culte d’un dieu unique.

Zoroastre. Ce réformateur se nommait Zoroastre. On ne connaît pas la date de sa naissance, et peu de choses de sa vie, sinon qu’il fut, comme Confucius, une sorte de philosophe qui n’n’eut d’autre but que de simplifier le culte et d’épurer la religion. A défaut de sa vie, nous connaissons l’œuvre du prophète, elle commande l’admiration, iln’y a pas  dans  toute  l’antiquité  de doctrine aussi pure,

...

 


NAWOORD

  

De werken van Sadegh Hedayat kunnen in drie genres ingedeeld worden:

I           Werken met een psychologisch ontledend gehalte, met andere woorden: chirurgie op het individu. Deze zijn voor een groot deel vertaald in de Europese talen, onder andere in het Nederlands. Door dit soort werken hebben de Europeanen met Sadegh Hedayat kennisgemaakt;

II         Werken met een historisch en folkloristisch gehalte. Deze zijn als het ware studies die Hedayat heeft gemaakt. Ze zijn als naslagwerk te vinden in iedere Iraanse bibliotheek. Weinig van deze werken zijn in Europese talen vertaald;

III        Werken met een satirisch gehalte. Sommigen noemen het ‘zwarte satire’, ‘gefrustreerde satire’, ‘bittere satire’, ‘woedende satire’ enzovoort. De satire van Hedayat is echter ‘zwarte, gefrustreerde, bittere en woedende satire’. Deze werken zijn wel in de Europese talen te lezen.

“Maanziek” en “Sampingué” behoren tot het eerste genre, en “De Magie van Perzïe” tot het tweede.

De omstandigheden van de tijd van Sadegh Hedayat speelden een grote rol in zijn aandacht voor de Perzische cultuur en folklore.

Bij het bestuderen van de levensloop van zijn korte leven van achtenveertig jaar zijn de brieven van Hedayat van groot belang. Door zijn brieven maakt men kennis met een persoon die bij het gebruiken van woorden, bij het uitwerken van zijn gedachten en bij het overbrengen van zijn zorgen en gevoelens, zijn eigen stijl en terminologie heeft.

De stijl van Hedayat is het meest evenwichtig in de brieven die hij in de laatste vijf jaar van zijn leven heeft geschreven. In deze brieven schept hij met zijn pen een nieuwe dimensie waarin spreek en schrijftaal één taal worden. Met deze taal zet Hedayat de gebeurtenissen uiteen. In korte zinnen beschrijft hij op de meest eenvoudige manier wat hij beleeft en hoe hij wordt behandeld. Men kan de bewering van degenen die deze brieven het beste proza van Hedayat noemen, dichtbij de waarheid achten. Men treft in deze brieven de hoogtepunten aan van de satire van Hedayat over de geestelijke mishandelingen in zijn bestaan. Deze brieven vor-men een werk, dat zuivere kunst is van de waarheid en van de fantasie van de schrijver, in een fraaie vorm. Deze brieven bevatten de absolute en de naakte waarheid. Hedayat is met deze brieven begonnen toen hij ongeveer vierenveertig jaar oud was. Toen was hij een bekende schrijver die de bewondering  van  progressieve  intellectuelen  genoot. In die jaren was Hedayat een officiële ambtenaar aan de Universiteit van Teheran.

Dr. Shahid Noerai, de correspondent van Hedayat en de toenmalige attaché voor Economische Zaken bij de Iraanse ambassade in Parijs, schreef over die dagen van Hedayat het volgende: “Op dit moment werkt Hedayat aan de Faculteit van Schone Kunsten. Zijn salaris bedraagt 360 toeman. … Eigenlijk heeft hij daar niets te doen. Formeel is hij in dienst genomen als vertaler.

Er zijn echter geen teksten waarvan een vertaling kan worden gemaakt. … Iedere dag brengt hij daar een bezoek van een half uurtje. Hij neemt eerst zijn hoed af en legt deze ergens neer. Hij gaat op een stoel zitten en belt om een kopje thee met suikerklontjes te bestellen. Dan koekeloert hij even naar de muren. Als er een krant aanwezig is, pakt hij deze en bekijkt hij de eerste pagina. Hij leest deze echter niet. Na het drinken van zijn thee, pakt hij zijn hoed, zet hij deze op zijn hoofd en verdwijnt hij via dezelfde ingang als waardoor hij binnen was gekomen, zonder één woord met iemand te wisselen. Dit is het dagelijkse ritueel van Hedayat.

Hiermee heb ik geen woord geschreven dat in strijd is met de waarheid en heb ik ook niet overdreven.”

..

 


 

Het grafmonument van Sadegh Hedayat op de begraafplaats Le Père Lachaise.


DE PRIJS VOOR ÉÉN EXEMPLAAR,  INCLUSIEF B.T.W.  EN VERZENDKOSTEN IS:  20/- euro*

 --------------------------------------------- 

* N.B. Bij bestellingen uit België of andere Europese landen word 5% extra portokosten in rekening gebracht!

Deze prijzen zijn geldig tot 01-01-2025.


Om uw boeken te bestellen, klik a.u.b. op het onderstaande beeld om uw bestelling te plaatsen via een e-mail op info@talenhuis.com:

 

Bij ontvangst van uw bestelling, ontvangt u ter voldoening een factuur.
Stuur geen geld of cheque mee.                       UW BESTELLING WORDT ZO SNEL MOGELIJK VERWERKT.  

N.B!  Geachte heer / mevrouw!                                    Het kan door omstandigheden voorkomen dat dit formulier ons niet bereikt. Daarom verzoeken wij u vriendelijk om uw bericht nogmaals via een E-mail naar ons: info@talenhuis.com                                                 op te sturen, indien u binnen drie dagen geen reactie van ons hebt ontvangen na het inzenden van uw formulier.


DANK U VOOR UW BELANGSTELLING!

 HET TALENHUIS