Ethiek van Nasir

اخلاق ناصری

UITGEVER:HET TALENHUIS

DRACHTEN - NEDERLAND


Om uw boeken te bestellen, klik a.u.b. op het onderstaande beeld om uw bestelling te plaatsen via een e-mail op info@talenhuis.com:

Oorspronkelijke titel:
اخلاق ناصری

Akhlagh Naseri

Nederlandse vertaling uit het Perzisch (Farsi) en Arabisch, en aantekeningen:
Romijn-Ottink, Marianne en Soleimani ,Ali

 Omslag:
Romijn-Ottink, Marianne, naar een oude afbeelding afkomstig van internet.

 De afbeelding op pagina 3 is een portret van Nasir Toesi,
afkomstig van het internet.

 De afbeelding op pagina 4 is een kopie
van een miniatuur-illustratie van een pagina van het boek ‘Ethiek van Nasir’,
afkomstig van het internet.

De foto op pagina 423 van [de sterrenwacht] Borj Rakan,
vlakbij Mashhad [Noord-oost Iran] is afkomstig van het internet.

 De foto van het grafmonument van Nasir Toesi op pagina 425
is afkomstig van het internet.

 Druk- en bindwerk:
Donkel & Donkel, Drachten - Nederland

ISBN/EAN: 978-90-78660-25-5
NUR-code: 737
NUR-omschrijving: Sociale kennistheorie & ethiek

 Eerste druk

 

 Uitgever:

HET TALENHUIS

01062831 KvK. Leeuwarden 10-10-1991

JANSONIUSPLEIN 19

9203 NH DRACHTEN

Tel.: (+31) 0512 – 540560

Internet: www.talenhuis.com

E-mail:  info@talenhuis.com


 Formaat: 14,80 X 21,00 - 430 pagina’s, genaaid gebonden uitgave met hard kaft.

 



Inhoudsopgave

Inhoudsopgave 7

Alfabetische Inhoudsopgave van de onderwerpen 11

Woord vooraf door Marianne Romijn-Ottink 13

Woord vooraf door Ali Soleimani 15

Introductie 19

Voorrede 27

Inleidend hoofdstuk 31

De praktische filosofie 36

Indeling van de inhoud en de hoofdstukken 39

ARTIKEL 1:       OPVOEDING VAN GEDRAG  41

Deel I:                 Grondslagen 41

Hoofdstuk 1:     Inzake de kennis en de grondslagen daarvan 41

Hoofdstuk 2:     Inzake de kennis van de eigenschappen van de mens 43

Hoofdstuk 3:     Inzake de soorten menselijke eigenschappen en het onderscheid daarvan 54

Hoofdstuk 4:     Inzake de mens als het meest edele wezen 58

Hoofdstuk 5:     Inzake de geest van de mens met volmaaktheden en gebreken 66

Hoofdstuk 6:     Inzake de volmaaktheid van de geest van de mens 71

Hoofdstuk 7:     Inzake de zegening en voorspoed als het doel van volmaaktheid 84

Soorten zegeningen 88

Soorten gelukzaligheid 90

Deel II:                Doeleinden 111

Hoofdstuk 1:     Grenzen en de waarheid van zeden en de omschrijving van de evolutie daarvan tot ethiek 111

Hoofdstuk 2:     Werk aan geestelijke ontwikkeling tot het behalen van de meest edele eigenschap: ethiek 117

Hoofdstuk 3:     Beheersing van eigenschappen die tot ethiek leiden 120

Hoofdstuk 4:     Soorten eigenschappen die tot ethiek leiden 125

Hoofdstuk 5:     Beheersing van de lage driften, ofwel de laagste eigenschappen 133

Hoofdstuk 6:     Verschil tussen deugden en schijndeugden 138

Hoofdstuk 7:     Deugd van rechtvaardigheid en andere soorten deugden 148

Hoofdstuk 8:     Wijze van het verkrijgen van deugden en niveaus van geluk 171

Kwaliteiten van gelukzaligheid 178

Hoofdstuk 9:     Behoeden van gezondheid van de geest die verband houdt met de beheersing van deugd 179

Hoofdstuk 10:   Genezing van de ziekten van de geest en verjagen van de lage driften 191

De genezing van verbijstering 196

Genezing van de enkelvoudige onwetendheid 197

Genezing van de meervoudige onwetendheid 198

Genezing van de boosheid 199

Zelfingenomenheid 201

Trots 202

Strijdlustigheid en halsstarrigheid 203

Humor 204

Arrogantie 204

Spot 205

Woordbreuk 205

Onrechtvaardigheid 206

Begeerte 206

David en Bathseba 206

Genezing van het verdriet 211

Genezing van het wantrouwen 212

Genezing van de angst 212

Genezing van de angst voor de dood 213

Genezing van de lusten 217

Genezing van de overmatige lustbeleving 218

Genezing van de jaloezie 220

ARTIKEL 2:       WIJSHEID INZAKE HUIS EN HAARD 223

Hoofdstuk 1:     De reden van de noodzakelijkheid van het huis en de kennis van de fundamenten en het belang daarvan 223               

Hoofdstuk 2:     Wijsheid inzake bezit en mogelijkheden 228

Hoofdstuk 3:     Wijsheid inzake huisgenoten 234

Hoofdstuk 4:     Wijsheid inzake opvoeding van kinderen 243

Omgangsvormen betreffende het spreken 255

Omgangsvormen betreffende het gedrag 257

Omgangsvormen betreffende het eten 259

Omgangsvormen betreffende het drinken van wijn 261

Sub-hoofdstuk: De rechten van ouders 264

Hoofdstuk 5:     Wijsheid inzake huispersoneel 270

ARTIKEL 3:       DE WIJSHEID INZAKE BESCHAVING 277

Hoofdstuk 1:     Behoefte van de mens aan beschaving, de omschrijving en de deugd van de kennis daarvan 277

Hoofdstuk 2:     Deugd van genegenheid die de hoeksteen is in de relatie tussen mensen en de soorten genegenheid 296

Hoofdstuk 3:     Vormen van samenlevingen en de omschrijving van beschaving 328

Hoofdstuk 4:     Wijsheid inzake regeren en het gedrag van de vorsten 358

Hoofdstuk 5:     Wijsheid inzake ondergeschikten en de omgang met hen 380

Hoofdstuk 6:     Deugd van eerlijkheid en de wijze van omgang met vrienden 387

Hoofdstuk 7:     Wijze van omgang met medemensen 404

Omgang met andere medemensen 409

Hoofdstuk 8:     Raadgevingen van Plato 412

Literatuurlijst 419

Verdere literatuur 421

De foto van [de sterrenwacht] Borj Rakan 423

De foto van het grafmonument van Nasir Toesi 425

Bij Het Talenhuis zijn verschenen 427



Alfabetische Inhoudsopgave
van de onderwerpen

Alfabetische Inhoudsopgave van de onderwerpen 11; angst / Genezing van de 212; Arrogantie 204

Begeerte 206; Beheersing van de lage driften, ofwel de laagste eigenschappen 133; Beheersing van eigenschappen die tot ethiek leiden 120; Behoefte v/d mens aan beschaving, omschrijving e d deugd v/d kennis daarvan 277; BESCHAVING/DE WIJSHEID INZAKE 277; bezit en mogelijkheden/Wijsheid inzake 228; boosheid/Genezing van de 199

David en Bathseba 206; De praktische filosofie 36; Deugd genegenheid die de hoeksteen is in relatie tussen mensen soorten genegenheid 296; Deugd van eerlijkheid en de wijze van omgang met vrienden 387; Deugd van rechtvaardigheid en andere soorten deugden 148; Doeleinden 111; dood / Genezing van de angst voor de 213

Eerlijkheid en de wijze van omgang met vrienden / Deugd van 387;

Eigenschappen van de mens / Inzake de kennis van de 43; enkelvoudige onwetendheid / Genezing van de 197; eten / Omgangsvormen betreffende het 259

Gedrag / Omgangsvormen betreffende het 257; geest van de mens met volmaaktheden en gebreken / Inzake de 66; geestelijke ontwikkeling tot het behalen van de meest edele eigenschap: ethiek 117; gelukzaligheid / Soorten 90; Genezing van de angst voor de dood 213; Genezing van de ziekten van de geest en verjagen van de lage driften 191; gezondheid van de geest die verband houdt met de beheersing van deugd 179; grafmonument van Nasir Toesi / De foto van het 425;  

Grondslagen 41; grondslagen daarvan / Inzake de kennis en de 41;

Huisgenoten / Wijsheid inzake 234; huispersoneel / Wijsheid inzake 270; Humor 204

Indeling van de inhoud en de hoofdstukken 39; Inhoudsopgave 7;

Inleidend hoofdstuk 31; Introductie 19

Jaloezie / Genezing van de 220; Kwaliteiten van gelukzaligheid 178

Literatuurlijst 419; lustbeleving / Genezing van de overmatige 218; lusten / Genezing van de 217

Medemensen / Omgang met andere 409; medemensen / Wijze van omgang met 404; meervoudige onwetendheid / Genezing van de 198; meest edele wezen / Inzake de mens als het 58; menselijke eigenschappen en het onderscheid daarvan / Inzake de soorten 54

Noodzakelijkheid v/h huis en de kennis v/d fundamenten en het belang daarvan 223                    

Omgangsvormen betreffende het drinken van wijn 261; Onrechtvaardigheid 206; OPVOEDING VAN GEDRAG  41; opvoeding van kinderen / Wijsheid inzake 243; ouders / De rechten van 264

Raadgevingen van Plato 412; rechten van ouders / De 264; regeren en het gedrag van de vorsten / Wijsheid inzake 358

Samenlevingen en de omschrijving van beschaving/Vormen van 328; Soorten eigenschappen die tot ethiek leiden 125; Spot 205; spreken / Omgangsvormen betreffende het 255; sterrenwacht] Borj Rakan / De foto van [de 423; Strijdlustigheid en halsstarrigheid 203

Talenhuis zijn verschenen / Bij Het 427; Trots 202

Verbijstering/De genezing van 196; Verdere literatuur 421; verdriet / Genezing van het 211; Verschil tussen deugden en schijndeugden 138; volmaaktheid / Inzake de zegening en voorspoed als het doel van 84; volmaaktheid van de geest van de mens / Inzake de 71; Voorrede 27

Waarheid van zeden en de omschrijving van de evolutie daarvan tot ethiek 111; wantrouwen / Genezing van het 212; wijn / Omgangsvormen betreffende het drinken van 261; WIJSHEID INZAKE BESCHAVING / DE 277; WIJSHEID INZAKE HUIS EN HAARD 223; Wijsheid inzake huispersoneel 270; Wijsheid inzake ondergeschikten en de omgang met hen 380; Wijsheid inzake regeren en het gedrag van de vorsten 358; Wijze van het verkrijgen van deugden en niveaus van geluk 171; Woord vooraf door Ali Soleimani 15; Woord vooraf door Marianne Romijn-Ottink 13; Woordbreuk 205

Zegeningen / Soorten 88; Zelfingenomenheid 201



Woord vooraf
door Marianne RomijnOttink

Toen Ali Soleimani met het voorstel kwam samen met hem te proberen “Ethiek van Nasir” in begrijpelijk Nederlands te vertalen, was dit voor mij een grote uitdaging. Het is niet op een teleurstelling uitgelopen! 

De vertaling nam veel tijd in beslag, mede door het puzzelwerk dat het vertalen met zich mee bracht, vooral het zoeken naar de juiste woorden in het Nederlands (voor een leek in de filosofie een flinke klus). Gaandeweg ondervonden wij steeds vaker dat de Perzische taal veel meer uitdrukkingsmogelijkheden kent dan het Nederlands. Het was dan ook een hele zoektocht om de betekenis van de woorden van Nasir zo goed mogelijk weer te geven. Dat leverde vaak de nodige onderlinge discussies op, zowel over de inhoud als over de juiste woorden. Vaak was het niet mogelijk een Perzisch begrip letterlijk te vertalen en moesten wij ons wagen aan een omschrijving ervan.

Het werk is tevens rijkelijk gelardeerd met citaten van wat Nasir noemt: De Grote Wijzen. Wij hebben ervoor gekozen deze te handhaven, mede omdat dit ook inzicht geeft in de manier van schrijven van deze geleerde. Evenzo de lofprijzingen van de Allerhoogste, die hij gebruikte om zich in te dekken tegen kritiek op de inhoud van zijn werk. Het resultaat van onze speurtocht ligt nu voor u.

Ik hoop dat u evenveel plezier beleeft aan het lezen van dit werk, als wij ondervonden bij het vertalen ervan.

“Ethiek van Nasir” heeft volgens mij aan zeggingskracht nog niets verloren!

 Drachten, 11-11-2014,

Marianne Romijn-Ottink.



 Woord vooraf
door Ali Soleimani

 شعر: ابن یمین (۷۴۶ - ۶۶۴)

چون جامۀ چرمین شمرم ، صحبت نادان

زیـرا که گـــــران باشد و تن گرم ندارد.

از صـــحبت نادان بترت نیز بــگـــویم

خویشی که تـــــوانگر شد و آزرم ندارد.

زین هردو بتر دان تو شهی را که در اقلیم

با خــنــجر خــونــریـــز دل نرم ندارد.

زیــن هرسه بتر نیز بگویم که که باشد:

“!پــیــری که جــوانی کنـد و شرم ندارد

 

De Perzische dichter Ibn Yamin (1286 - 1368):

“Het omgaan met een onwetende is het dragen van een zwaar en dikleren hemd;

je wordt er niet warm van, het is alleen een zware last; niet voor kleding bestemd!

Nog erger dan dat gezelschap is volgens mij het omgaan, op elk gebied,

met een verwant die plotseling rijk wordt en jou als zijn personeel ziet!

Nog erger dan die twee is een koning die met veel man en macht

en scherp zwaard en bloeddorst zijn land regeert, dag en nacht!

Nog veel erger dan die drie wil ik je bekendmaken voorgoed:

een oudere die zich schaamteloos als jongere voordoet!”

 

آنکس که بداند و بداند که بداند

اسب خرد از گنبد گردون بجهاند

آنکس که بداند و نداند که بداند

آگاه نمایید که بس خفته نماند

آنکس که نداند و بداند که نداند

لنگان خرک خویش به منزل برساند

آنکس که نداند و نداند که نداند

 “!در جهل مرکب ابدالدهر بماند

 

“Wie weet en ook weet dat hij weet, in zijn vaderland,

hij rijdt over de wereld op het paard van ‘t verstand.

Wie weet, maar niet weet dat hij weet,

hij komt er toch wel, tot aan de meet.

Wie niet weet en weet dat hij niet weet, in ‘t bestaan,

hij komt met zijn manke ezel toch bij zijn reisdoel aan.

Wie niet weet en niet weet dat hij niet weet altijd,

hij blijft steken in diepe onwetendheid!”

 

De aanwezigheid van Marianne Romijn bij de vertaling van ‘Ethiek van Nasir’ heb ik ondergaan als een zegening. Bijna acht jaar geleden was het vertalen van ‘Ethiek van Nasir’ nog slechts een wens. En nu is het in het Nederlands te lezen. De rol van Marianne hierbij is niet minder dan de rol van de geleerde Nasir zelf!

Bijna veertig jaar geleden nam ik stiekem deel aan een college van een ethiekmeester over ‘Ethiek van Nasir’ in een islamitische theologische school. Dit college was bestemd voor de leerlingen van de hogere klassen. Ik was toen bezig met de voorbereidende lessen voor beginners. Tussen mijn studiehoekje en de collegezaal was een raam, hoog in de wand. Dit raampje liet ik open staan. Zo kon ik de lessen in de collegezaal volgen. Ik weet nog dat het college van ‘Ethiek van Nasir’ ’s ochtends vroeg begon, misschien vóór 6 uur en duurde tot 9 uur. Maar de dag weet ik nu niet meer. De meester was de islamgeleerde Maleki. Ik volgde zijn college iedere week illegaal. Zo maakte ik onrechtmatig kennis met het boek ‘Ethiek van Nasir’.

 ‘Jong geleerd is oud gedaan!’

Tweeëndertig jaar later, in Nederland, begon ik met de vertaling van dit boek, samen met Marianne. Iedere week, maandagochtend, was het zover. Marianne en ik vertaalden en bewerkten de tekst in het Nederlands.

Twee Perzische edities van het boek ‘Ethiek van Nasir’ [fonetisch: Akhlagh Naseri, اخلاق ناصری] gebruikten wij als brontekst:

1. Akhlagh Naseri, اخلاق ناصری, uitgegeven door de uitgeverij Elmyyeh Eslamiyyeh in Teheran, Bazaar Shirazi – Naast Nouroz Khan; eerste druk 1992;

2. Bargozideh [samenvatting / gekozen onderwerpen van] Akhlagh Naseri, اخلاق ناصری برگزیده bewerkt door dr. Alawi Moghaddam en dr. Reza Ashrafzadeh, zesde druk 1995, gepubliceerd door de uitgeverij Tous in Teheran; ISBN: 964-00-315-297-9

Wij gebruikten ook vele encyclopedieën en woordenboeken. De titels van deze boeken zijn opgenomen in de literatuurlijst (pagina 419).

Behalve een aantal maandagen in vakanties en bij andere gelegenheden, waren Marianne en ik iedere week bezig met dit werk.

Het vertaalwerk werd gedurende het eerste jaar gedaan op klassieke wijze: woord voor woord vertalen en commentaren in de voetnoot geven. Maar later veranderde de werkwijze: minder voetnoten maken en deze, onopvallend, in de tekst plaatsen. Hierbij gebruikten wij onze taaltrucjes, zoals: ofwel, zo dan, de geleerden hebben gezegd, enz. Hierdoor is het Nederlandse ‘Ethiek van Nasir’ niet alleen een vertaling, maar is het als het ware een herschrijving met inachtneming van de eisen van de tijd en de betrokken talen: Nederlands, Perzisch en Arabisch. Wij hebben geprobeerd om de tekst op te vrolijken met Nederlandse uitdrukkingen of het op rijm zetten van sommige stukken die ook in de Perzische brontekst op rijm gezet zijn. De Arabische gedeelten zijn rechtstreeks vertaald. De stukken uit de koran zijn voor zover mogelijk vertaald en de nummers van hoofdstukken en verzen zijn daarbij vermeld.

In dit boek is gekozen voor het woord “bestaan” als vertaling van het Perzische en Arabische woord “Nafs”. Dit woord wordt meestal in woordenboeken vertaald met “geest”, “ziel” en soms met “bestaan”.

Verder zijn de volgende zaken te melden: In alle bescheidenheid moet ik zeggen dat alle mankementen en minpunten van de Nederlandse vertaling voor rekening komen van ondergetekende. Nasir en Marianne zijn hiervoor in geen enkel opzicht aansprakelijk.

Iedereen die een bijdrage heeft geleverd aan de totstandkoming van deze Nederlandse ‘Ethiek van Nasir’ ben ik dank verschuldigd.

Tot slot wil ik nog graag zeggen: Marianne bedankt!

Drachten, 11-11-2014,

Ali Soleimani.


Introductie

In de eerste eeuwen van de islam waren er vele moslim wetenschappers die naast andere wetenschappen de islamitische filosofie hebben opgericht. Onder de islamitische wetenschappers bevinden zich talrijke Iraanse geleerden en filosofen.

‘De Tweede Leraar’ Aboe Nasr Farabi (ca. 874 - 950), ‘De Grote Sjeik’ Avisina (ca.1005 - 1063), ‘imam’ Mohammad  Ghazzali (ca.1058 - 1111), Fakhr Razi (ca.1171 - 1233) kunnen o.a. in dit verband worden genoemd. Echter, degene die de Griekse, de Iraanse en de islamitische filosofie dichter bij elkaar bracht, was ‘Khadzjeh Nasir Toesi’.

Aboe Jafar Nasir aldin Mohammad bin Mohammad bin Hasan Toesi die in de wetenschappelijke, filosofische en wiskundige boeken ‘Mohaqqiq Toesi’, ‘Khadzjeh Toesi’, ‘Khadzjeh Nasir al-din Toesi’, ‘Khadzjeh’ en ‘Kahja’ genoemd wordt, is wellicht in het jaar 1201 in Toes, provincie Khorasan, in Iran geboren.

Van zijn kindertijd en jeugd is weinig bekend. Vermoedelijk was zijn vader een voorname islamitisch-sjiitisch geestelijke. Zijn vader onderwees hem de voorbereidende leer, koran en islamitische theologie. Zijn oom, de broer van zijn moeder, bracht hem de overleveringsleer bij. Deze oom was eveneens een islamitisch-sjiitisch geestelijke. Vervolgens ging hij naar Neesjaboer, provincie Khorasan, en daar woonde hij de colleges bij van Farid al-din Damad, Qotb al-din Mesri, Kamal al-din Yoenes Moseli en van nog een aantal andere geleerden.

‘Khadzjeh’ verbleef in Neesjaboer tijdens het hoogtepunt van massamoord, plunderingen en verwoestingen door het leger van de Mongolen. Daarom vluchtten de mensen, in het bijzonder de geleerden, naar de veilige plaatsen.

De enigen die zich tegen die Mongolen verzetten, waren de Ismaëlieten. Zij vormden een opofferingsbrigade en zaten verschanst in citadellen. Dit verzet en degenen die op de vlucht waren geslagen werden door velen onder de elite bewonderd.

Eén van deze bewonderaars was de landvoogd van Qahistan, Raïs Naser al-din Abd al-Rahim bin Abi Mansoer. Hij was een van de grootheden van de Ismaëlieten-beweging en was een wijze geleerde. Hij nodigde Khadzjeh naar Qahistan uit en die nam deze uitnodiging aan.

Wellicht was de acceptatie van Khadzjeh ingegeven door zijn angst voor het Mongoolse leger. Khadzjeh ging naar Qahistan en schreef rond 1234 het boek ‘Ethiek van Nasir’ op verzoek van deze Raïs Naser al-din en droeg dit aan hem op. Verder schreef hij een verhandeling over sterrenkunde, getiteld ‘Moayyana’ (De bepalingen) op verzoek van de zoon van Raïs Naser al-din.

Echter, deze verhouding bekoelde o.a. door correspondentie tussen Khadzjeh en de Abbasiden-kalief en zijn minister Ibn Alqami. Khadzjeh werd opgepakt en gevangen gezet. Die Raïs Naser al-din nam Khadzjeh mee naar de citadellen van Alamoet en Maimoen, waar het hoofd van de Ismaëlieten ‘Aala al-din Mohammad’ verbleef. De periode van het verblijf van Khadzjeh in de citadel van Maimoen ging gepaard met veel ellende en slechte behandeling. Hij schreef toen zijn meeste wiskundige verhandelingen, o.a. ‘Sjarhi Isjarat’ (Uitleg van de aanwijzingen) en ‘Asas al-Iqtibas’ (Grondslagen van het verwerven van kennis).

In 1248 stortten de citadellen van de Ismaëlieten in door de aanval van ‘Holakoe Khan’ en de overgave van ‘Rokn al-din Kharazm-sjah’, de zoon van ‘Aala al-din Mohammad’. Dit betekende de vrijlating van Khadzjeh. Hij vergezelde deze Holakoe en reisde met hem mee toen deze optrok naar Bagdad. Zo kwam er een einde aan de kaliefendynastie van de Abbasiden. De laatste kalief van de Abbasiden-dynastie werd vermoord en Khadzjeh bewerkstelligde de vrijlating van de islamgeleerde Ibn Alqami, die veel islamitische overleveringen bewerkte.

Na de terugkeer uit Bagdad kreeg Khadzjeh toestemming tot het bouwen van een sterrenwacht in Maraqa rond 1259. De kosten van deze sterrenwacht werden vergoed uit stadslegaten die onder beheer van Khadzjeh stonden. In deze sterrenwacht werkten geleerden uit de hele wereld, o.a. ‘Moayyed al-din Arazi’, ‘Nadzjm al-din’, ‘Fachr al-din Echtelati’ en ‘Fachr al-din Marqi’.

In de bibliotheek van deze sterrenwacht bevonden zich meer dan 400.000 boeken. Khadzjeh schreef in deze periode zijn boek ‘Zidzj Ilkhani’ (Sterrenatlas van Ilchani), een compleet boek over sterrenkunde .

Hij reisde in 1267 naar Khorasan en daarna in 1274 naar Bagdad. Tijdens deze laatste reis werd hij vergezeld door een groep van wetenschappers en een aantal van zijn leerlingen. Hij werd daar ziek en stierf. Zijn stoffelijk overschot werd onder leiding van ‘Sjams al-din Mohammad Dzjowini’ gedragen door vele grootheden naar de heilige plaats ‘Kazemein’. Daar werd hij in het mausoleum van de zevende sjiitische Imam ‘Mousa Kazim’ begraven.

In het boek ‘Biografie en werken van Khadzjeh’ uitgegeven door het Cultuurfonds van Iran staan meer dan 185 werken en verhandelingen van Khadzjeh. De belangrijkste daarvan zijn: ‘Zidzj Ilkhani’ (Sterrenatlas van Ilkhani, over sterrenkunde), ‘Sjarhi Isjarat’ (Uitleg van de aanwijzingen, over filosofie en logica), ‘Tadzjrid al-aaqaed’ (Specificatie van meningen, over dialectiek), ‘Tazkara Nasiria’ (Verhandeling van Nasir, over astronomie), ‘Tahrir Oqlidos’ (Bewerking van een verhandeling van Euclides, over meetkunde), ‘Tahrir Medzjasti’ (Bewerking van een verhandeling van Ptolemaeus, over wiskunde), ‘Asas al-Iqtibas’ (Grondslagen van het verwerven van kennis, over logica), ‘Mèyar al-asjar’ (Normen van poëzie, over het metrum), ‘Tansoech-nama Ilkhani’ (Genealogie van Ilkhani, over mineralogie), ‘Osaf al-asjraf’ (Beschrijving van de elite, over meditatieleer), ‘Akhlagh vam Mohtasjami’ (Ethiek van Mohtasjami, over filosofie) en ‘Akhlagh Naseri’ (Ethiek van Nasir, over praktische filosofie).

Het is niet voor niets dat men Khadzjeh ook ‘Meester van de mens’, ‘het Elfde verstand’ en ‘Sultan van filosofen en geleerden’ noemt.

Het boek ‘Akhlagh Naseri’ (Ethiek van Nasir) is geschreven in 1234 in Qahistan. Khadzjeh schreef zelf over de reden van het schrijven van dit boek in zijn inleiding het volgende:

“En dán de schrijver en de bewerker van deze verhandeling, de knecht Mohammad bin Mohammad bin Hasan al-Toesi, bekend als al-Nasir vertelt: het maken van dit boek, dat bekend staat als ‘Akhlagh Naseri’ (Ethiek van Nasir) begon toen hij door omstandigheden in moeilijkheden verkeerde en de hand van het lot hem in Qahistan had gebracht. De reden voor de opstelling van dit boek zal nader worden toegelicht. Echter, hij verklaart nu dat hij dit boek heeft gemaakt om een dienst te bewijzen aan degenen die dit lezen. Dit boek is opgesteld naar de zeden en gewoonten van die tijd, hoewel deze in strijd kunnen zijn met de geloofsfundamenten van de vromen en van de schriftgeleerden. In ieder geval waren ten tijde van het opstellen van de voorrede van dit boek de omstandigheden anders en daarom draagt deze voorrede het stempel van die tijd.

Omdat de inhoud van dit boek de wetenschappen van de wijsheid bevat en niet staat in het teken van religie en ideologie, kan het derhalve de leerling nuttige diensten bewijzen.

Toen ik deel uitmaakte van het gezelschap van Raïs Naser al-din Abd al-Rahim bin Abi Mansoer, God schenke hem heil en zegen!, kwam de naam van het boek ‘al-Tahara’ (De reinheid) van de grote geleerde Aboe Ali Ahmad bin Mohammad bin Yakoeb Maskoeya Khazen Razi, God schenke hem hoge status en vergiffenis!, ter sprake. Deze geleerde heeft dit boek over zedenleer geschreven. De schrijfwijze van dit boek is gestoeld op prachtige zinsbouw in heldere passages in het Arabisch. Raïs Naser al-din Abd al-Rahim bin Abi Mansoer vroeg mij om dit edele boek om te zetten in mooi en begrijpelijk Perzisch. Echter, onze tijd is niet verzadigd van taalgeleerden en bewonderaars van literatuur, daarom moest ik mij veel moeite getroosten de diepe betekenissen in moeilijke Arabische termen in begrijpelijk Perzisch om te zetten. Dit moest zodanig gebeuren dat de prachtige vorm behouden bleef.”

Derhalve is ‘al-Tahara al-Eqraq’ (De Iraakse reinheid) de grondstof van het boek ‘Ethiek van Nasir’. In dit boek is de leer van de praktische filosofie beschreven. Echter, Khadzjeh vond dit boek gebrekkig met betrekking tot de leer van de wijsheid van beschaving, en van de leer van huis en haard. Daarom voegde hij deze twee onderwerpen aan zijn vertaling toe.

Zoals reeds is vermeld bevat het eerste artikel de vertaling van het boek ‘al-Tahara’ (De reinheid) van Ibn Maskoeya. Het tweede artikel, de wijsheid inzake huis en haard, is opgesteld onder inspiratie van de verhandeling ‘Kimiyaye saadat’ (Alchemie van geluk) van imam Mohammad Ghazzali. Sommige passages zijn letterlijk daaruit overgenomen. Het derde artikel, de wijsheid inzake beschaving, bevat als het ware de citaten van grote geleerden, in het bijzonder van Aboe Nasr Farabi, de Tweede Leraar. Derhalve is Khadzjeh van mening dat de praktische filosofie drie onderdelen bevat: ‘Ethische ontwikkeling’, ‘Wijsheid inzake huis en haard’ en ‘Wijsheid inzake beschaving, ofwel wijze van regeren’.

De methodologie bij het opstellen van dit boek is geheel op logische fundamenten gebaseerd. Dit is de wijze die men hanteert bij het opstellen van wiskundige verhandelingen en boeken. Dat wil zeggen dat men bij ieder onderwerp een voorrede opstelt inzake feitelijkheden, commentaren, citaten en meningen over het bewuste onderwerp, en de wetenschappelijke bepalingen en overige zaken die direct en indirect in verband staan met het onderwerp. Deze wijze is meer te constateren in het eerste artikel van dit boek.

De door Khadzjeh gebruikte wijze en stijl van opstellen van dit boek is beïnvloed door zijn wiskundige en filosofische geest. Terwijl zijn zinsbouw conform de regels van correct Perzisch is, staat het boek vol met wetenschappelijke termen, met name met termen uit de logica. In dit boek treft men vele Arabische woorden aan, die in het Perzisch ongebruikelijk zijn. Dit is wellicht te wijten aan het gebruik van Arabische woorden in het klassieke boek ‘Kelileh wa Demneh’ (Kelileh en Demneh, twee jakhalzen) van Aboe al-Ma’ani Monsji. Khadzjeh heeft echter minder koranverzen, overleveringen en Perzische en Arabische gedichten in zijn boek opgenomen. Men kan de stijl van zinsbouw, begrijpelijkheid en literaire zuiverheid duidelijk waarnemen. Daarom valt dit boek onder de beste geschriften van de dertiende eeuw. Bijzonder is het feit dat in de laatste zevenhonderd jaar, vanaf het opstellen van dit boek, geen ander boek is geschreven dat zelfs maar in de schaduw van dit boek kan staan. Vanzelfsprekend waren er velen die dit trachtten te evenaren. Een aantal van hun geschriften zijn de volgende:

- ‘Akhlagh Dzjalali’ (Ethiek van Dzjalali) van Mollah Dzjalal al-din Dawani, gestorven aan het begin van de veertiende eeuw;

- ‘Akhlagh Mohseni’ (Ethiek van Mohseni) van Mollah Hosein Waèz Kasjefi, gestorven in 1434;

- ‘Akhlagh Dzjamali’ (Ethiek van Dzjamali) van Dzjamal al-din Mohammad Aqsarai. Hij leefde tijdens het koningschap van Ildirim Bayazid II, de Osmaanse sultan, 1498.

In het boek ‘Hekmat Amali’ (Praktische filosofie), pag. 39, van Jalal al-din Homai, hedendaagse geleerde, heeft Ala al-din Hosein Khalifa Sultan, op koninklijk bevel van Shah

Safi het boek ‘Ethiek van Nasir’ samengevat. Deze samenvatting is getiteld: ‘Tozih al-Akhlagh’ (Uitleg van ethiek).

Aan het begin van de vijftiende eeuw heeft Mohammad bin Ali Farsi Gorgani, een van de leerlingen van de grote islamgeleerde ‘Allamè Helli’, ‘Ethiek van Nasir’ vertaald in het Arabisch.

Jalal al-din Homai heeft zelf ook in het jaar 1941 een bloemlezing uit ‘Ethiek van Nasir’ samengesteld. Dit boek is door het toenmalige Iraanse Ministerie van Cultuur gepubliceerd.

‘Ethiek van Nasir’ is vele malen in Iran en Hindoestan gepubliceerd, zowel in een luxe als in een gewone uitgave. Een van de meest correcte uitgaven van ‘Ethiek van Nasir’ is samengesteld door de twee hedendaagse geleerden Modzjtaba Minawi en Alireza Heedari.

Van deze uitgave is rond 1980 een samenvatting gemaakt door dr. Seyyed Mohammad Alawi Moqaddam en dr. Reza Asjrafzadeh. Deze samenvatting wordt tegenwoordig als naslagwerk gebruikt.

In deze Nederlandse vertaling is de laatstgenoemde verhandeling, zesde druk 1995, geraadpleegd.



Voorrede

In de naam van God, de Barmhartige, de Genadige. 

De grenzeloze lof en eeuwige waardering aan de Heerser van de wereldbewoners.

Hij schiep in het begin de primaire aard van de waarheid van alle soorten schepselen. Toen schonk Hij aan de aard van de mens veertig mogelijkheden in de richting van volmaaktheid. Deze mogelijkheden geven de mens ruimte om zich van de ene figuur in de andere, en van de ene gemoedsgesteldheid in de andere te herbergen. Zodra de mens het laatste, veertigste stadium, bereikt heeft, heeft hij kwaliteit om door Hem aanvaard te worden.

Hij schonk de mens in het begin het gezicht dat op Zijn eigen gezicht leek. Het gebeurde toen Hij tot het gebeuren bevel gaf. Het eerste gebeuren was de schepping van de mens. Het tweede was de schepping van zijn vermogens tot het bewaren van de zaak die Hij hem wilde geven. Toen schonk Hij de mens de wapenrusting waardoor hij veilig in de schepping kan verkeren.

In het begin is de mens een klompje vlees. Dan schenkt Hij dit de leer. Dan verkrijgt hij in de werkplaats van het bestaan zowel eenvoudige als ingewikkelde ervaringen. Dan ontwikkelt hij zich in de geestelijke zaken die hem naar volmaaktheid kunnen leiden; de volmaaktheid van deugdzaamheden die vele jaren vergt. De mens legt de weg af jaar in jaar uit, van de ene gesteldheid naar de andere, van het ene onderkomen naar het andere voordat men op de Dag der Opstanding verschijnt. Op deze dag verschijnt de mens in het gewaad dat hij op de eerste dag van Hem heeft gekregen.

Op deze dag bezit de mens de kennis die hij van Hem in het begin had gekregen, de kennis die hij tot op die dag kwijt was. Deze kennis komt terug op Zijn bevel.

...



DE PRIJS VOOR ÉÉN EXEMPLAAR,  INCLUSIEF B.T.W.  EN VERZENDKOSTEN IS:  42,50 euro*

---------------------------------------------  N.B. Bij bestellingen uit België of andere Europese landen word 5% extra portokosten in rekening gebracht!

Deze prijzen zijn geldig tot 01-01-2025.

Hierbij bestel ik het boek 

Ethiek van Nasir

 (ISBN/EAN: ISBN/EAN: 978-90-78660-25-5)

NUR-code: 737

NUR-omschrijving: Sociale kennistheorie & ethiek

 
VOOR  42,50 [zestig] euro;

INCLUSIEF B.T.W. EN VERZENDKOSTEN PER EXEMPLAAR.

Om uw boeken te bestellen, klik a.u.b. op het onderstaande beeld om uw bestelling te plaatsen via een e-mail op info@talenhuis.com:


Bij ontvangst van uw bestelling, ontvangt u  ter voldoening een rekening.                
Stuur geen geld of cheque mee.                       UW BESTELLING WORDT ZO SNEL MOGELIJK VERWERKT.  

N.B!  Geachte heer / mevrouw!                                    Het kan door omstandigheden voorkomen dat dit formulier ons niet bereikt. Daarom verzoeken wij u vriendelijk om uw bericht nogmaals via een E-mail naar ons: info@talenhuis.com                                                 op te sturen, indien u binnen drie dagen geen reactie van ons hebt ontvangen na het inzenden van uw formulier.


DANK U VOOR UW BELANGSTELLING!

 HET TALENHUIS