Roemi

 

een bloemlezing uit

de grote odenbundel van Shams

 

 

گزیدهء دیوان کبیر شمس

Vertaalwerk: Marianne Romijn-Ottink en Ali Soleimani

 

 

UITGEVER:

HET TALENHUIS

DRACHTEN – NEDERLAND

 


Om uw boeken te bestellen, klik a.u.b. op het onderstaande beeld om uw bestelling te plaatsen via een e-mail op info@talenhuis.com:

 

Het digitale boek “Oden van Shams - Roemi” is kosteloos verkrijgbaar via:

https://www.talenhuis.com/pr/menu/start.htm

 

Oorspronkelijke titel:

 

گزیدهء دیوان کبیر شمس

Gozidehi az Divan-e Kebir-e Shams

 

Nederlandse vertaling uit het Perzisch (Farsi), en aantekeningen: Romijn-Ottink, Marianne en Soleimani, Ali

 

Omslag en afbeelding, op pagina’s 4 en 5: Illustratie van een glasschilderij van een sema-draaier door Ali Soleimani.

 

De afbeelding Miniatuur van Shams en Rumi door Mahmoud Farshchian en de foto van Mahmoud Farshchian, op pagina 3,  zijn afkomstig van het internet.

 

De foto van Graftombe van Roemi aan, geheten ‘Kobba al-Khazra’, de Groene Koepel, in Konya - Turkije, op pagina 205,  is afkomstig van het internet.

 

De foto van het grafmonument van Shams Tabrizi in Khoy - Iran, naast een torenmonument in een herdenkingspark, op pagina 207, is afkomstig van het internet.

 

Druk- en bindwerk:

Donkel & Donkel, Drachten - Nederland

 

ISBN/EAN: 978-90-78660-38-5

NUR-code: 306

NUR-omschrijving: Vertaalde poëzie

 

Eerste druk: 10 oktober 2021

 

Uitgever:

HET TALENHUIS

01062831 KvK. Leeuwarden 10-10-1991

JANSONIUSPLEIN 19

9203 NH DRACHTEN

Tel.: (+31) 0512 - 540560

Internet: www.talenhuis.com

E-mail:  info@talenhuis.com


 Formaat: 14,80 X 21,00 - 214 pagina’s, gebonden uitgave met hard kaft.

 



Inhoudsopgave

 

Miniatuur van Shams en Rumi door Mahmoud Farshchian 3

Foto van Mahmoud Farshchian  3

 

Illustratie van een glasschilderij van een sema-draaier door Ali Soleimani 5

 

Colofon 8

 

Inhoudsopgave 9

 

Woord vooraf door Marianne Romijn-Ottink 27

Woord vooraf door Ali Soleimani 29

 

Beknopte levensbeschrijving van Roemi 37

 

Oden 43

 

۱.
چه دانستم که این سودا مرا زین سان کند مجنون
43

1.
Ik had er geen weet van dat deze handel mij zo gek zou maken,
43
۲.
ای یوسف خوش نام ما خوش می‌روی بر بام ما
44

2.
Ach, mijn roemruchte Jozef, je komt me fijn op mijn dak vallen,
45

 

۳.
ببستی چشم یعنی وقت خواب است

46
3.
Je sloot je ogen, dat betekent dat het tijd is om te slapen.
46

 

۴.
هر نفس آواز عشق می‌رسد از چپ و راست

47
4.
Bij iedere ademtocht hoor ik het lied van de liefde, zingen van rechts en van links.
48

۵.
بی همگان به سر شود بی‌تو به سر نمی‌شود

49
5.
Zonder iedereen gaat het, zonder jou gaat het niet,
50
۶.
در هوایت بی‌قرارم روز و شب
52

6.
Rusteloos ben ik door heimwee naar jou, dag en nacht,
53

 

۷.
دست بنه بر دلم از غم دلبر مپرس

54
7.
Leg je hand op mijn hart en vraag mij niets over de pijn van de liefde!
56

۸.
امروز چنانم که خر از بار ندانم

57
8.
Vandaag ben ik zo, dat ik de ezel niet kan onderscheiden van zijn last;
58

 

۹.
من آن ماهم که اندر لامکانم

59
9.
Ik ben de maan die slechts in het niet-zijn past, zoek mij dus niet in het zijn,
60
۱۰.
مرا پرسی که چونی بین که چونم

60
10.
Je vraagt mij hoe het met mij gaat?
62

۱۱.
از آن باده ندانم چون فنایم

64
11.
Ik weet niets van die wijnbeker, want ben ik vernietigd.
65

 

۱۲.
دزدیده چون جان می روی اندر میان جان من

66
12.
Heimelijk dring je binnen als ziel in mijn ziel;
67

۱۳.
هشیار شدم ساقی دستار به من واده

69
13.
Ik kom uit de roes, o kasteleinse, geef mij mijn tulband terug.
69

۱۴.
کی باشد من با تو باده به گرو خورده

70
14.
Wanneer zullen ik en jij, die wijn hebben gedronken met de mantel als onderpand, ooit samen zijn?
71


۱۵.
من بیخود و تو بیخود، ما را کی برد خانه
72

15.
Ik ben stuurloos, jij bent stuurloos, wie brengt ons dan thuis?
74

۱۶.
دیدم نگار خود را می‌گشت گرد خانه

75
16.
Ik trof mijn geliefde, zij draaide rond het huis.
76

۱۷.
یک حمله و یک حمله کآمد شب و تاریکی

77
17.
Grijp de kelk, grijp nogmaals de kelk, want de nacht en de duisternis vallen aan.
78

۱۸.
همرنگ جماعت شو تا لذت جان بینی

79
18.
Pas je aan het gezelschap aan, zodat je geniet van je leven!
80

 

۱۹.
آمد مه ما مستی دستی فلکا دستی

81

19.
Mijn geliefde kwam, zwaar beschonken! Met haar hand nam zij mijn hand,
82

۲۰
ماییم در این گوشه پنهان شده از مستی

83
20.
Ik zit hier in dit hoekje, verborgen in mijn dronkenschap,
84


۲۱.
جان و جهان! دوش کجا بوده‌ای

86
21.
O mijn hart en mijn bestaan, zeg mij, waar was je gisteravond?
87
۲۲.
هر نفس آواز عشق می‌رسد از چپ و راست

87
22.
Bij iedere ademtocht hoor ik van rechts en links het lied van de liefde!
88

۲۳.
آن کیست ای خدای کز این دام خامشان

90
23.
Wie is, o God, degene die een stille val voor mij heeft neergezet?
91

 

۲۴.
می‌بینمت که عزم جفا می‌کنی مکن

93
24.
Ik zie dat je mij wilt berispen, niet doen!
94

۲۵.
بشنیده‌ام که عزم سفر می‌کنی مکن

95
25.
Ik heb gehoord dat je op reis gaat; ga niet!
97
۲۶.
آن یار غریب من آمد به سوی خانه

99
26.
Mijn zo vreemde geliefde kwam richting huis.
100

۲۷.
این جا کسی است پنهان دامان من گرفته

101
27.
Hier heeft zich iemand verborgen, zij heeft mijn gewaad vastgehouden,
103

 

۲۸.
من دزد دیدم کو برد مال و متاع مردمان
105

28.
Ik heb dieven gezien die goederen en bezittingen van mensen stelen.
107

۲۹.
چو نماز شام هر کس بنهد چراغ و خوانی

109
29.
Bij het vallen van de avond ontsteekt ieder een lamp en dekt de tafel.
110
۳۰.
ای دوست شکر بهتر یا آنک شکر سازد

112
30.
Vriend, is suiker beter, of degene die de suiker maakt?
113

۳۱.
نومید مشو جانا کاومید پدید آمد

114
31.
Wees, mijn ziel, niet wanhopig, het licht van de hoop daagt.
114

۳۲.
شمس و قمرم آمد سمع و بصرم آمد

115
32.
Er komt mijn zon, mijn maan, er komt mijn horen, mijn zien,
117

 

۳۳.
گر جان عاشق دم زند آتش در این عالم زند

118
33.
Klaagt het hart van een geliefde, dan steekt dat de wereld in brand
120

۳۴.
خبرت هست که در شهر شکر ارزان شد

122
34.
Heb je gehoord dat de prijs van suiker in onze stad lager is geworden?
124

۳۵.
ما نه زان محتشمانیم که ساغر گیرند

126
35.
Wij behoren niet tot de gegoeden die de beker nemen,
128

۳۶.
بازآمدم چون عید نو تا قفل زندان بشکنم

129
36.
Ik ben weer aangekomen, net als het nieuwe jaar, om de deur van de gevangenis te breken,
131

۳۷.
هله پیوسته سرت سبز و لبت خندان باد

133
37.
Liefste, moge je hoofd lang leven, met een glimlach op je lippen.
134

۳۸.
اندک اندک جمع مستان می‌رسند

135
38.
Beetje bij beetje komen de dronkaards bijeen,
136

 

۳۹.
گل خندان که نخندد چه کند

136
39.
Wat moet een rozenknop doen? Ze moet lachen!
137

 

۴۰.
در عشق زنده باید کز مرده هیچ ناید

138

40.
In de liefde moet je leven, van het dode komt niets.
139

 

۴۱.
یک خانه پر ز مستان مستان نو رسیدند

141
41.
Een huis vol dronkaards, de pas aangekomen

dronkaards,
141

۴۲.
ما را خدا از بهر چه آورد بهر شور و شر

142
42.
Waarvoor heeft God ons geschapen? Voor liefde en rebellie!
143

۴۳.
ز خاک من اگر گندم برآید

145
43.
Als uit mijn aarde graan groeit
146

۴۴.
اگر دمی بنوازد مرا نگار چه باشد

147
44.
Als de geliefde mij aandacht schenkt, wat dan?
148
۴۵.
به روز مرگ چو تابوت من روان باشد
149

45.
Op de dag van mijn dood wanneer mijn kist wordt gedragen,
150

۴۶.
بیا که ساقی عشق شراب باره رسید

151
46.
Kom, kom, want de kasteleinse komt, liefdevol en met kruiken vol zuivere wijn.
152

۴۷.
به باغ بلبل از این پس حدیث ما گوید

152
47.
In de tuin zal vanaf nu de nachtegaal slechts ons verhaal uitzingen,
154

 

۴۸.
میان باغ گل سرخ‌های و هو دارد

155
48.
Midden in de tuin maakt de roos lawaai:
156

 

۴۹.
مرا عقیق تو باید شکر چه سود کند

157
49.
Ik moet jouw robijnen, suiker doet mij niets,
158
۵۰.
هان ای طبیب عاشقان دستی فروکش بر برم

160
50.
Ach, geneesheer van de geliefden, leg je hand op mijn voorhoofd,
161

۵۱.
ای با من و پنهان چو دل از دل سلامت می کنم

162
51.
Ach jij die bij mij bent en toch als het hart onzichtbaar, ik groet je hartelijk.
163

۵۲.
آمد خیال خوش که من از گلشن یار آمدم

164
52.
Mijn verbeelding kwam blij bij mij en zei:
165

۵۳.
باز آمدم باز آمدم از پیش آن یار آمدم

166

53.
Ik kwam, ik kwam vanuit het huis van de geliefde,
167

۵۴.
یار شدم یار شدم با غم تو یار شدم

168
54.
Ik word verliefd, ik word de geliefde, ik word jouw vreugdegenoot, ik deel in jouw leed.
169

۵۵.
صورتگر نقاشم هر لحظه بتی سازم

170
55.
Ik ben een portretschilder, ik maak ieder moment een afgod-icoon
170

۵۶.
امروز مها خویش ز بیگانه ندانیم

171
56.
Ach mijn volle maan, ik kan geen onderscheid maken tussen een vreemde en mijzelf.
172

۵۷.
چو غلام آفتابم هم از آفتاب گویم

173
57.
Ik ben een knecht van de zon,
174

۵۸.
تو ز من ملول گشتی که من از تو ناشتابم

175
58.
Je nam mij kwalijk dat ik naar jou haast.
177

 

۵۹.
دوش چه خورده‌ای دلا راست بگو نهان مکن

178
59.
Geliefde, wat heb je gisteravond gedronken? Zeg de waarheid, verberg deze niet!
180

۶۰.
تا تو حریف من شدی ای مه دلستان من

181
60.
Zodra jij mijn tegenstander werd, ach jij, mijn hemelse volle maan,
182

۶۱.
به خدا میل ندارم نه به چرب و نه به شیرین

184
61.
Bij God, ik heb geen trek in vet, noch in zoet.
185
۶۲.
ای دل شکایت‌ها مکن تا نشنود دلدار من
186

62.
Ach hart, klaag niet, mijn geliefde kan het horen!
187

۶۳.
ای باغبان ای باغبان آمد خزان آمد خزان

188
63.
Ach tuinman, ach tuinman, de herfst kwam, de herfst kwam
190

 

۶۴.
بنمای رخ که باغ و گلستانم آرزوست

193
64.
Laat me je gezicht zien, ik verlang naar tuin en rozengaard.
196

۶۵.
قوم گفتند از شما سعد خودیت

199
65.
De gemeente zei: Jullie ster is heil en zalig,
199
۶۶.
رو سر بنه به بالین تنها مرا رها کن

200

66.
Ga en leg je hoofd op het kussen, laat mij alleen;
201

 

Literatuurlijst 203

 

Graftombe van Roemi aan, geheten ‘Kobba al-Khazra’,
de Groene Koepel, in Konya - Turkije
207

Het grafmonument van Shams Tabrizi in Khoy - Iran 209

 

Bij Het Talenhuis zijn verschenen 211

 



Woord vooraf
door Marianne Romijn-Ottink

Nog steeds is het corona-tijd als Ali Soleimani een mail stuurt met de aankondiging van toch nog een uitgave van Het Talenhuis.

 

De tijd dat wij aan deze vertaling van de oden van Roemi werkten, ligt al geruime tijd achter ons, maar ik herinner mij nog de levendige discussies over wel of niet rijmen.

Het goed vertalen en niet vervallen in “Sinterklaasrijm” was bijna ondoenlijk. Poëzie kan immers ook in ritme en woordklank gevonden worden. En om te voorkomen dat door irritatie bij het lezen de diepe betekenis van Roemi’s oden verloren zou gaan, hebben wij toen het rijmen maar gelaten. Dit werk is steeds in gedeelten gedaan. Als er weer een deel van de vertaling van “Ethiek van Nasir” klaar was, kwam steevast het oude, bijna stukgelezen boek van Roemi tevoorschijn: zullen we nog een ode proberen te vertalen ter afwisseling? En ik zei daar geen nee tegen. We hebben er beiden veel plezier mee gehad.

 

Hopelijk kan de lezer dat enigszins merken.

 

De diepe vriendschap tussen Ali en Saeed kan niet beter belicht worden dan door deze uitgave.

Het was een voorrecht deze beminnelijke man te leren kennen.

 

 

Drachten,

04-05-2021,

Marianne Romijn-Ottink.

 


 

Woord vooraf
door Ali Soleimani

 

سعدی:

بی دوست زندگانی ذوقی چنان ندارد

ذوقی چنان ندارد بی دوست زندگانی!

 

De wereldberoemde Iraanse dichter Saadi:

 

“Zonder vrienden heeft het leven kraak noch smaak,

Kraak noch smaak heeft het leven zonder vrienden.”

 

Dit boek wordt opgedragen aan mijn kameraad, overleden Saeed (Mohammad Ebrahim) Farmani (afscheid: 3 oktober 2018).

Zonder hem zou het vertalen van de oden van Roemi onmogelijk zijn geweest. Veel van de vertaalde oden waren zijn keuze.

 

Zijn aanwezigheid in mijn leven beantwoordde mijn oude problematiek betreffende verhouding en banden tussen Shams en Roemi, zonder er iets specifieks over te zeggen.

 

 

Saeed (Mohammad Ebrahim) Farmani - 2017

 

تبریز، ۲۰ فروردین ۱۳۲۸ - خرونینگن (هلند)، ۱۱ مهر ۱۳۹۷

 Tabriz (Iran), 9-4-1949 – Groningen, 3-10-2018

Op 10 oktober 2021 is het 30 jaar geleden dat Het Talenhuis begonnen is aan zijn bestaan!

Daarom hierbij een verrassing ter gelegenheid van dit jubileum, het boek:

 

een bloemlezing uit de grote odenbundel
van Shams

گزیده ء دیوان کبیر شمس

van Roemi, vertaald in de periode van 2010 t/m 2016, door Marianne Romijn-Ottink en Ali Soleimani.

 

Marianne Romijn-Ottink en Ali Soleimani aan het vertaalwerk - 2010

 

De brontekst is in het Perzisch [Farsi], en op rijm. Om het verhaal goed tot zijn recht te laten komen, is ervoor gekozen de vertaling niet op rijm te zetten. Slechts bij de vertaling van een aantal oden is een poging tot poëzie gedaan.

 

Om de Nederlandse vertaling van de berijmde brontekst te maken, zijn in zeer beperkte gevallen sommige gedeelten van de brontekst niet vertaald of zijn er stukken toegevoegd.

 

De bron-tekst en de vertaling zijn eigenlijk als water en ijs. Hoewel beide twee elementen, 2 waterstoffen en 1 zuurstof [H2O] bevatten, is het ene vloeibaar en het andere vast.

 

Echter, de beste manier om van een tekst te genieten, is natuurlijk de oorspronkelijke taal van die tekst te kennen, behalve in zeer uitzonderlijke gevallen waarin de vertaling genoeglijker wordt dan de bron-tekst.

 

Echter, omdat Het Talenhuis zijn publicatieactiviteiten in 2016 heeft beëindigd en de jonge dagen van de ondergetekende inmiddels geteld zijn, is er niet langer een mogelijkheid om alle oden van Roemi nog te vertalen én te rijmen.

Luister nog even naar Khayyam:

 

Ik heb nog maar een heel klein beetje kracht,

ik hoop dat de kasteleinse mij wijn geeft vannacht.

Van het volk rest slechts ontrouw en klacht,

van de wijn en mijn leven wordt niets meer verwacht.

از من رمقی بسعی ساقی مانده است،

وز صحبت خلق، بی وفائی مانده است؛

از بادهء دوشین قدحی بیش نماند،

از عمر ندانم كه چه باقی مانده است.

Met de hulp van de kasteleinse

blijft mij nog een laatste beetje kracht.

Van het geklets van de mensen

rest slechts een handvol wantrouwen.

Van de kan wijn van gisteren

blijft niets over dan een beker.

Ik weet niet hoe lang ik nog te leven heb.

 

Dit boek bevat 66 oden van Roemi, zowel in het Perzisch [Farsi] als in het Nederlands. De oden zijn voornamelijk vertaald uit het volgende boek:

گزیدهء غزلیات شمس

به کوشش دکتر شفیعی کدکنی

Gozidehi az qazaliyyat-e Shams,

een bloemlezing uit de oden van Shams

dankzij de inspanningen van dr. Shafiee Kadkani:

 

Eerste druk, Teheran - Iran, 1973

Gozidehi az qazaliyyat-e Shams

De eerste regel van elke ode in het Perzisch (Farsi) en de vertaling in het Nederlands zijn weergegeven in inhoudsopgave, pagina’s 9 t/m 26.

 

En dit voorwoord wordt afgerond met de volgende woorden uit het boek “Ethiek van Nasir”, vertaald door Marianne en mij. Deze woorden gelden ook volledig voor deze vertaling:

 

“De aanwezigheid van Marianne Romijn bij de vertaling van ‘Ethiek van Nasir’ heb ik ondergaan als een zegening. Bijna acht jaar geleden was het vertalen van ‘Ethiek van Nasir’ nog slechts een wens. En nu is het in het Nederlands te lezen. De rol van Marianne hierbij is niet minder dan de rol van de geleerde Nasir zelf!”

 

Tot slot wil ik mijn erkentelijkheid bewijzen aan ieder die een bijdrage heeft geleverd, zodat dit boek tot stand kon komen, in het bijzonder aan de heer Jens de Jong uit Drachten, en ik wil graag zeggen:

 

Saeed, ik mis je,

en

Marianne bedankt!

 

 

Drachten,

10-10-2021,

Ali Soleimani.

 

 


Beknopte levensbeschrijving van Roemi

Naam en afkomst

Jalal ad-Din Mohammad, bekend onder de titels van de godheid, Molavi [Molawi], Molana onder de Perzen, en onder de naam Rumi [Roemi] onder de mensen in het westen, is een van de grootste denkers ter wereld en een van de wonderen van menselijke afkomst. Hij heeft over zichzelf gezegd:

“Een vuur aangestoken in het woud van gedachten!”

 

Hij heeft een hoog stadium van uitmuntendheid en een breed karakter in de twee assen van denken en voelen - die min of meer onverenigbaar zijn - bereikt. Het is moeilijk om andere grootheden in de geschiedenis van de mensliteratuur en -cultuur naast hem te plaatsen en met hem te vergelijken. En hier is het raadselachtige en paradoxale punt van zijn leven en bestaan, dat in twee tegenstrijdige richtingen op zijn hoogtepunt is. Hij is aan de ene kant een geweldige denker en aan de andere kant een enorme rusteloze dolle. Enerzijds verbeeldt hij de meest complexe bestaanswetten in de eenvoudigste bewoordingen, en anderzijds beschouwt hij geen enkele wet of orde in het leven als onveranderlijk en vast, en voorhoudt hij (in zijn controversiële visie) geen eeuwigheid voor welke traditie dan ook.

Hij werd geboren in de stad Balkh [Balch; stad in de provincie Balch in het noorden van Afghanistan], op 30 september 1207 of 7 oktober 1207 [= Islamitische jaartelling: 28 safar 604 of 6 rabi al-awal 604], en zijn voorouders kwamen allemaal uit Khorasan [Chorasan: een historische regio in Centraal-Azië die delen van de huidige staten Iran, Afghanistan, Tadzjikistan, Oezbekistan, en Turkmenistan omvatte.]. Hij vergat nooit dat hij uit Khorasan komt. Hoewel hij zijn leven in Konya [een stad in het zuidwestelijk deel van Midden-Turkije] doorbracht, noemde hij altijd de mensen van Khorasan als de medeburgers. Sommigen hebben zijn afstamming toegeschreven aan Abu Bakr Siddiq, de beroemde metgezel van de Profeet en de eerste Kalief na de Profeet. Echter, hiervoor zijn er geen geloofwaardige bewijzen.

Mohammad zoon van Hosein Khatibi, bijgenaamd Sultan al-Ulama, is de vader van Roemi. Hij was zelf een groot wetenschapper en redenaar, een meester en een moderne mysticus in zijn tijd. Van het enige overgebleven werk van hem, dat “Ma’aref Baha Walad” [= de leringen van Baha Walad] wordt genoemd, kan heden als volgt worden beschreven: Het staat op het gebied van theologische overtuigingen dicht bij “Matridia [Maturidiyya; een van de belangrijkste scholen van soennitische islamitische theologie] en de “Ash’arites” [Asharisme; een theologische school binnen het soennisme, genoemd naar de theoloog Abu al-Hassan al-Ash'ari.]. Echter, het past niet in de conventionele vormen van het tijdperk. Zijn boek “Ma’aref Baha Walad” [= de leringen van Baha Walad] is een verzameling kwesties van theologie, jurisprudentie en soefisme, waarvan het mystieke deel overheerst. En dit is het aspect van zijn persoonlijkheid dat er erg origineel en fris uitziet. Het is ook een weerspiegeling van zijn persoonlijke momenten, samen met zijn reflecties aan de horizon. Dit alles wordt gepresenteerd in een zeer poëtische en delicate taal. Dit boek is een van de belangrijkste bronnen van Roemi’s gedachten, en blijkbaar heeft Roemi dit boek constant gelezen.

 

Jeugd, opgevoed onder toezicht van de vader

Volgens sommige documenten verliet Baha Walad, de vader van Roemi, Balkh voor de hadj-bedevaart en haastte hij zich in Neishabour met zijn jonge zoon, Jalal ad-Din Mohammad, om de dichter Farid ad-Din Attar te bezoeken (1145/6 - 1221). De ontmoeting van deze drie mensen, waarvan het verhaal door sommige biografen is genoemd, is een historische ontmoeting. En volgens deze biografen schonk Attar zijn beroemde boek “Asrar-nameh” [boek van geheimen] aan Jalal ad-Din Mohammad, die een tiener was. Roemi heeft de volgende dichtregel voorgedragen ter ere van Attar:

 

“Attar bezocht de Zeven Steden van de Liefde tot in alle hoeken en gaten, frank en vrij!

Wij zijn echter de eerste bocht van het eerste straatje van de eerste stad nog niet voorbij!”

 

Baha Walad reisde samen met zijn zoon Roemi verder voor de hadj-bedevaart naar Mekka. Daarna reisden zij naar Bagdad en Damascus, en vevolgens naar Konya, gelegen in Klein Azië (= het hedendaagse Turkije).

 

De toenmalige sultan van Klein Azië Aala ad-din Keikobad van de Saldzjoekiden-dynastie heette hen zelf welkom.

Baha Walad leefde daar met veel eer en respect. Men zegt, dat Roemi toen veertien jaar oud was en zich altijd in wetenschappelijke discussies mengde. De vader overleed in het jaar 1217 en Roemi volgde hem op en gaf colleges in theologie en de andere religieuze wetenschappen.

 

Op zaterdag 12 juli 1222 kwam Shams ad-din Tabrizi (= de zon des geloofs uit Tabriz), één van de grootheden in de kennis der mystiek, in zijn leven.

Op een dag zag Shams hoe Roemi begeleid door knechten en leerlingen, op zijn muilezel op weg was naar school. Shams volgde hen en mengde zich onder het gehoor van Roemi. Roemi gaf zijn colleges op een landgoed naast een vijver. Shams luisterde enige tijd naar hetgeen Roemi vertelde. In een moment van stilte nam hij het woord en vroeg: “Wat is de bedoeling van al deze moeite, hard werken, zelfpijniging en herhalingen van de wetenschap?”

 

Op het eerste gezicht voelde Roemi zich aangetrokken tot Shams en antwoordde: “Om het geloof beter te leren kennen.” Shams zei: “Dit is toch alleen maar het uiterlijk.” Roemi vroeg: “Als dit alleen het uiterlijk is, wat is dan het innerlijk?” Shams antwoordde: “Het innerlijk bevat de feiten.”

 

Toen Roemi om een antwoord in zijn boeken keek, nam Shams het boek uit Roemi’s hand en gooide het in het water.

Roemi werd kwaad en riep: “In dit boek komen de wijsheid van mijn vader en van andere grote geleerden samen en het wordt zo onherroepelijk beschadigd.”

Toen Shams zag hoezeer Roemi van slag was, pakte hij het boek uit het water en toonde hem dat het boek totaal niet beschadigd was. Roemi zag het boek en vroeg verbijsterd: “Hoe is dat mogelijk, wat is het geheim hiervan?” Shams zei: “Dit heeft niets met wetenschap te maken, maar alles met geestvervoering, waarvan jij niets weet.” Toen Shams dit verklaard had, vervolgde hij zijn weg.

Roemi stopte met het geven van colleges en begon met meditatie, samen met Shams. De uitgebreide meditatie be-helsde onder andere vasten en concentratie op vriendelijkheid en liefde.

 

De resultaten van die periode zijn te zien in de kazaliyyat aan Shams. (= de oden aan Shams).

 

De band tussen Shams en Roemi is in de geschiedenis van de liefde der kennis wereldwijd bekend. Hun band begon met Shams als de geliefde en Roemi als de verliefde. Roemi ontwikkelde zich in de genegenheid van Shams tot een groot mystiek-denker.

 

Er wordt onder andere beweerd dat de leerlingen van Roemi die, nadat hun meester gestopt was met het geven van college, jaloers waren op Shams, hem onder leiding van een onwaardige zoon van Roemi hebben vermoord.

 

Door dit zware verlies was Roemi een periode depressief en uitzinnig van verdriet. In die periode sprak hij met nie-mand, totdat een van zijn leerlingen, Hesam ad-din Tsjalbi zijn nieuwe muze werd. Hij blijft echter gewoon doorgaan met het schrijven van oden voor Shams.

Op advies van Hesam begon Roemi met het schrijven van zijn boek Masnawi.

Op zondag 17 december 1273 [= Islamitische jaartelling: 28 jumadi al awwal 672], in Konya, toen het zesde hoofd-stuk daarvan klaar was, stierf Roemi.

 

Hij werd in de stad Konya begraven.

 

Zijn graf is nog steeds een bedevaart-plaats voor de be-wonderaars van de mystiek.

 

Zie een foto van de graftombe van Roemi, geheten ‘Kobba al-Khazra’, de Groene Koepel, in Konya – Turkije op pagina 205.

 


De oden

 

1.
چه دانستم که این سودا مرا زین سان کند مجنون
دلم را دوزخی سازد دو چشمم را کند جیحون
چه دانستم که سیلابی مرا ناگاه برباید
چو کشتی ام دراندازد میان قلزم پرخون
زند موجی بر آن کشتی که تخته تخته بشکافد
که هر تخته فروریزد ز گردش‌های گوناگون
نهنگی هم برآرد سر خورد آن آب دریا را
چنان دریای بی‌پایان شود بی‌آب چون هامون
شکافد نیز آن هامون نهنگ بحرفرسا را
کشد در قعر ناگاهان به دست قهر چون قارون
چو این تبدیل‌ها آمد نه هامون ماند و نه دریا
چه دانم من دگر چون شد که چون غرق است در بی‌چون
چه دانم‌های بسیار است لیکن من نمی‌دانم
که خوردم از دهان بندی در آن دریا کفی افیون
 

1.

Ik had er geen weet van

dat deze handel mij zo gek zou maken,

van mijn hart een hel zou maken,

van mijn twee ogen een Dzjehoen-rivier zou maken.

Ik had er geen weet van

dat dan een plotselinge watervloed mij zou meesleuren,

en mij als een schip in een draaikolk van bloed zou voeren.

Dan zou dit schip door een golf in stukken worden gebroken,

dan zou ieder stuk door de golven alle kanten uit worden geworpen,

dan zou ook nog een walvis opduiken en al het water opdrinken.

Zo’n zee zou dan in een dorre woestijn veranderen.

Dan zou deze woestijn uiteenvallen en die walvis in zich opzuigen,

zo ook verdwijnt een rijke Korach.

Na al deze veranderingen bleef er geen woestijn en geen zee.

Ik weet niet wat er nog meer gebeurde,

een drenkeling weet niets van wat er buiten het water gebeurt.

Er zijn nog vele ik-weet-niet-meer,

maar ik weet écht niet meer,

ik dronk slechts een teug van het bedwelmende schuim van die zee.

 


 

 


 

DE PRIJS VOOR ÉÉN EXEMPLAAR,  INCLUSIEF B.T.W.  EN VERZENDKOSTEN IS:  35,50 euro*

--------------------------------------------- 
N.B.
Bij bestellingen uit België of andere Europese landen word 5% extra portokosten in rekening gebracht!

Deze prijzen zijn geldig tot 01-01-2030.

Hierbij bestel ik het boek 

Roemi

 

een bloemlezing uit

de grote odenbundel van Shams

 

 

ISBN/EAN: 978-90-78660-38-5
NUR-code: 306
NUR-omschrijving: Vertaalde poëzie
 

 
VOOR  35,50 euro;

INCLUSIEF B.T.W. EN VERZENDKOSTEN PER EXEMPLAAR.

Om uw boeken te bestellen, klik a.u.b. op het onderstaande beeld om uw bestelling te plaatsen via een e-mail op info@talenhuis.com:

 

Het digitale boek “Oden van Shams - Roemi” is kosteloos verkrijgbaar via:

https://www.talenhuis.com/pr/menu/start.htm

 

 


Bij ontvangst van uw bestelling, ontvangt u  ter voldoening een rekening.                
Stuur geen geld of cheque mee.                      
UW BESTELLING WORDT ZO SNEL MOGELIJK VERWERKT.  

N.B!  Geachte heer / mevrouw!                                   
Het kan door omstandigheden voorkomen dat dit formulier ons niet bereikt. Daarom verzoeken wij u vriendelijk om uw bericht nogmaals via een E-mail naar ons: info@talenhuis.com
 op te sturen, indien u binnen drie dagen geen reactie van ons hebt ontvangen na het inzenden van uw formulier.


DANK U VOOR UW BELANGSTELLING!

 HET TALENHUIS