111jaar
Hommage aan het honderdenachtste geboortejaar van Sadegh Hedayat!
17 februari 1903, Teheran, Iran - 8 april 1951, Parijs, Frankrijk
Om uw boeken te bestellen, klik a.u.b. op het onderstaande beeld om uw bestelling te plaatsen via een e-mail op info@talenhuis.com:
Sadegh Hedayat
وغ وغ ساهاب
Het Trekzakje
Wak Wak Sahab
Vertaalwerk: Dr. Ali Soleimani
UITGEVER:
HET TALENHUIS
DRACHTEN - NEDERLAND
Oorspronkelijke titel:
وغ وغ ساهاب
Waq Waq Sahab
Uitgever:
HET TALENHUIS
01062831 KvK. Leeuwarden 10-10-1991
JANSONIUSPLEIN 19
9203 NH DRACHTEN
Tel.: (+31) 0512 - 540560
Internet: www.talenhuis.com
E-mail: info.talenhuis.com
Sadegh Hedayat 1903 - 1951
INHOUDSOPGAVE
Voorwoord
7
Inhoudsopgave
9
Bij wijze van voorrede van de Nederlandse vertaler, in kielzog van de
Nederlandse uitgever
13
Betekenis van ‘Wak Wak Sahab’ in het Perzisch
woordenboek encyclopedie ‘Dehkhoda’
17
Identiteit van Het Trekzakje Wak Wak Sahab aldus Sadegh Hedayat
18
Het verhaal van King Kong
19
Het verhaal van een sprokkelaar
29
Het verhaal van het toneelstuk “Storm van de bloedige liefde”
34
Het verhaal van de wraak van de artiest
43
Het verhaal van de naturistenstraat
47
Het verhaal van de dichter en zijn talent
49
Het verhaal van de rouwdienst voor de dichter
53
Het verhaal van hoe Moellah Yazkal, de vrek, rijk werd 57
Het verhaal van de Siamese tweeling
70
Het verhaal van de Nobelprijs
76
Het verhaal van de oorkonde bij een prijs
88
Het verhaal van de heer Zoon van der Rouw
90
Het verhaal van de schat
104
Het verhaal van Freudianisme
112
Het verhaal over neushaar [Nederlands: lastpost]
125
Het verhaal van de ongelovige en wat hem overkwam
131
Het verhaal van de veertig zussen (bekend als de koning der verhalen)
137
Het verhaal van een recensie
162
Het verhaal van het winnen van een loterij
170
Het verhaal van het oeroude verhaal, dan wel een historische roman
174
Het verhaal van de kalme slaap
180
Het verhaal van dokter Warnof
192
Het verhaal van Meneer Bala en zijn nazaat: Het bedrijf, een besloten
vennootschap
203
Het verhaal van Secretaris Troep
224
Het verhaal van wee mij!
234
Het verhaal van de echte liefde
238
Het verhaal van Weegschaal der Liefde (een wetenschappelijke dialoog)
243
Het verhaal van de voor- en familienaam
252
Het verhaal van het tweegesprek
255
Het verhaal van de vitamine
281
Het verhaal van de kuiten
391
Het verhaal van het veranderen van het lot
301
Het verhaal van de wetenschappelijke roman
306
Het verhaal van ‘Gebeur! En het gebeurt!’
313
Nawoord
322
Een korte levensbeschrijving van Sadegh Hedayat
348
De laatste aantekening van Sadegh Hedayat
377
Plattegrond van de begraafplaats Le Père Lachaise
379
Foto van het grafmonument van Sadegh Hedayat
381
Literatuurlijst
383
Verdere literatuur
385
Voorwoord
111 jaar Sadegh Hedayat
Het is voor meer dan negen-en-negentig procent
van de kinderen van Adam gewoon dat de dood hun einde betekent.
Het is voor meer dan negen-en-negentig procent van de rest ook gewoon dat zij
met de titel van overledene, zaliger, wijlen of dergelijke in de geschiedenis
verdwijnen.
Uiteindelijk bereikt van die laatste minder dan één pro-cent het leven zonder
dood. Eigenlijk is voor deze groep de dood nog maar het begin. Het begin van
groot worden en blijvend groter worden. Natuurlijk niet in de betekenis van
groot worden in volmaaktheid.
Met de dood van een ieder uit deze groep begint het
stralen van een bundel licht, die met de dag stralender wordt tot deze persoon
een zon wordt of een prachtige ster in zijn of haar zelfgemaakte heelal.
Voor de lieden van deze groep is de dood het ochtendgezang van de overwinning op
de duisternis.
Pas na de dood van deze mensen maken hun eigen cultuurgenoten kennis met hun
betekenis en langzamerhand mensen van andere culturen ook. Op een gegeven
moment worden ze overal en door iedereen gewaardeerd en bewonderd.
Deze mensen zijn de vervullers van de grote wens van de mensheid. En Sadegh
Hedayat is ongetwijfeld één van hen. Zijn begin van groot-worden is al begonnen.
***
Het is voor Het Talenhuis een bijzondere eer om het werk van deze grootmeester
van de Perzische literatuur in het Nederlands te mogen uitgeven. Bij leven en
welzijn zal de uitgever ieder jaar, rond februari, een werk van Sadegh Hedayat
publiceren.
Voor het volgende jaar staat de uitgave van een bloemlezing van zijn werk
“Enzovoort” op de agenda.
In deze reeks zijn eerder bij Het Talenhuis verschenen:
1- Heer Hadzji, 2003, 90-801363-9-5
2- De zwerfhond, 2004, 90-807633-1-4
3- Juffrouw Alawiyeh, 2005, 90-807633-4-9
4- Boodschap van Kafka & De zwerfhond, 2006, 90-807633-7-3
5- Boek van bedrog, 2007, 978-90-78660-02-6
6- Het Paarlen Kanon, 2008, 978-90-78660-04-0
7- Een teil met zeepbellen, 2009, 978-90-78660-08-8
8- De blinde uil, 2010, 978-90-78660-15-6
9- Levend begraven en S.G.L.L., 2011, 978-90-78660-18-7
10- Maanziek, Sampingué en de Magie, 2012, 978-90-78660-00-2
11- Liederen van Khayyam, 2013, 978-90-78660-21-7
Voor de vertraging van de publicatie van dit boek, te weten: niet op 17
februari, de geboortedag van Sadegh Hedayat, maar op 8 april, zijn sterfdag,
ben ik de lezer een ‘Vergeef me!’ verschuldigd.
Als de lezer dit door de vingers kan zien, dan zal ik hem, dan wel haar,
zeggen: ‘Dank u wel!’ Als de lezer dit onvergefelijk zal achten, dan zal ik
haar, dan wel hem, zeggen: ‘Dank u wel!’
Derhalve zal ieder voorwendsel en iedere smoes of iets dergelijks die ik als
reden hiervoor zal noemen, onzin zijn. Zand erover, eind goed al goed!
Het Talenhuis probeert met man en macht te voorkomen dat volgend jaar ook
zulke onzin in het voorwoord wordt opgenomen.
Volgend jaar verschijnt een bloemlezing van het werk van Sadegh Hedayat,
getiteld “Enzovoort”.
Er zullen vanaf het jaar daarna, te weten 2016, geen boeken meer van deze
reeks door Het Talenhuis worden uitgegeven. Derhalve zal er dan geen reden
meer zijn voor het aanbieden van een verontschuldiging.
En nu:
‘Het Trekzakje Wak Wak Sahab’ behoort niet tot de eenvoudige boeken die
gemakkelijk te begrijpen zijn.
Je kunt niet met een zachte glimlach en een knipoog dit boek voorbijlopen.
Wie ooit dit boek onverschillig voorbijgelopen is, heeft grote problemen
gehad met het begrijpen van andere boeken van Sadegh Hedayat. Wellicht was
‘Het Trekzakje Wak Wak Sahab’ voor Hedayat oefenstof om zijn schrijftechniek
aan te scherpen om daarna ‘De blinde uil’ te kunnen schrijven.
‘Het Trekzakje Wak Wak Sahab’ werd voor het eerst in 1934 gepubliceerd in
Teheran, twee jaar vóór de publicatie van ‘De blinde uil’ in Bombay.
‘Het Trekzakje Wak Wak Sahab’ was wellicht de laatste schets die Hedayat
maakte voordat hij zijn finale doek schilderde. Hedayat heeft de
architectuur en geometrie van zijn verhalen ontwikkeld door het schrijven
van ‘Het Trekzakje Wak Wak Sahab’. Hij heeft de maatschappelijke gedragingen
en het verschillende taalgebruik van de mensen zelf meegemaakt in de stukken
die hij in hierin heeft beschreven. Hij heeft tussen de moeilijkheden van
zowel de elite als de gewone man op politiek en economisch gebied en het
maatschappelijke en privéleven een brug geslagen. Hierbij heeft hij een
aantal bijzondere aspecten van de gewone man, maar in het bijzonder van de
elite, zoals seksuele verhoudingen, religieuze opvattingen,
wetenschappelijke informatie, maatschappelijke thema’s en begrip van de
kunst, gebruikt bij het slaan van die brug. Hij heeft van het rijmen gebruik
gemaakt om van zijn serieuze onderwerpen satire te maken. Wellicht heeft hij
in het rijmen een element gezien dat de bitterheid van de tekst in amusement
verandert. Hij brengt je met zijn rijmen aan het lachen en tegelijk laat hij
je de bitterheid van het dagelijks leven proeven.
Ieder verhaal, beter gezegd iedere vertelling, van ‘Het Trekzakje Wak Wak
Sahab’ kent zijn eigen bijzondere vorm. Hij heeft in deze vertellingen een
bijzonder verslag uitgebracht over het moderne leven in het Teheran van zijn
tijd. ‘Het verhaal van King Kong’ is de geschiedenis van de komst van de
bioscoop naar Teheran. ‘Het verhaal van het toneelstuk ‘Storm van de
bloedige liefde”, ‘Het verhaal van de naturistenstraat’ en ‘Het verhaal van
de kuiten’ beschrijven het avondleven van de elite van Teheran:
theaterbezoek, kroegbezoek en moderne opvattingen, zoals vegetarisme,
naturisme en dergelijke. Van de liefdesverhalen maakt hij een tragedie die
gepaard gaat met satire en sarcasme. De religieuze opvoeding, in het
bijzonder die van de islam en van het jodendom, is sterk aanwezig in de
vertellingen in dit boek. Wat Hedayat ons heel eenvoudig vertelt, is echter
niet eenvoudig. Hoewel het lijkt of alle aspecten van oppervlakkigheid in de
vertellingen aanwezig zijn, komen deze stukken zeer literair over. De
onwaarheid wordt groot getoond, maar blijft leeg in deze vertellingen.
Door de voordeur van de gangen in de vertellingen van ‘Het Trekzakje Wak Wak
Sahab’ komt voortdurend een sterke en verraderlijke tegenstijdigheid binnen.
Deze bezoekt alle hoeken en gaten en verdwijnt door de achterdeur. Ze laat
haar benauwde geur achter en, voordat de achterdeur achter haar wordt
gesloten, betreedt ze die via de voordeur opnieuw.
De rijmen van ‘Het Trekzakje Wak Wak Sahab’ in het Nederlands zijn als het
ware experimenten. Deze vormen een poging om de Nederlandse vertaling meer
op de Perzische brontekst te laten lijken. Wat in de Perzische tekst op rijm
was, is ook in het Nederlands op rijm gezet. Hierbij is een wijze gehanteerd
die Hedayat in het Perzisch zelf ook heeft gebruikt: extra woorden toevoegen
ten behoeve van het rijm of juist sommige woorden verwijderen.
Deze voorrede eindigt met een woord van dank aan een ieder die een bijdrage
heeft geleverd, zodat ‘Het Trekzakje Wak Wak Sahab’ ook in het Nederlands
kan worden gelezen.
Drachten, 8 april 2014
dr. Ali Soleimani
Betekenis van ‘Wak Wak Sahab’
in het Perzisch woordenboek encyclopedie ‘Dehkhoda’
“Wak Wak Sahab’ is een stuk speelgoed voor kinderen. Je kunt er een geluid mee
maken dat klinkt als het gekwaak van eenden.
(Notitie van de geleerde Dehkhoda)
‘Wak Wak Sahab’ is in de volkstaal een voorwerp dat bestaat uit twee schijven
van gedroogde leem of van karton, die met elkaar zijn verbonden door een
cilinder, gemaakt van stevig papier. Midden in één van de twee schijven worden
gaatjes geprikt. Het voorwerp als geheel lijkt enigszins op een simpel, klein,
rond trek-zakje. Bij het afwisselend naar elkaar toedrukken en van elkaar af
trekken van de schijven ontstaat het typische kwaakgeluid.”
Een andere lezing:
Wak Wak Sahab:
Het geluid van een hond
Waf Waf
Wellicht een vloek, gelijk aan: Hondenzoon
[Letterlijk: De eigenaar is een hond!]
Identiteit van
Het Trekzakje Wak Wak Sahab
aldus Sadegh Hedayat
Sadegh Hedayat
samen met M. Farzad
Een publicatie van
Gog en Magog [Perzisch = Yajoej en Ma-joej;
ofwel Yadzjoedzj o Madzjoedzj]
en hun bedrijf, een besloten vennootschap
O, hoogstaande en dierbare lezers!
Dit boek wordt opgedragen aan,
ofwel, dan wel,
wij dragen dit hoogwaardige boek,
met bijzonder diep respect,
met onze beide handen
op aan ons zelf:
Gog en Magog [Perzisch = Yajoej en Ma-joej;
ofwel Yadzjoedzj o Madzjoedzj]!
Eerste druk: 1934
Het verhaal
van King Kong
Gisteravond op de mooie Laleh’zar-straat, zag ik
een massa van duizenden mensen, tot mijn schrik.
Een lange, chique en mooie vrouw
liep mij pijlsnel voorbij, asjemenou!
Ik zag een kleine jongeman,
die rende als een puppy dan
achter deze lange vrouw aan,
twee passen bij haar vandaan.
Hij sprak tot die lange vrouw,
zo trots als een verliefde pauw:
“Ik ben helemaal hoteldebotel van u
daardoor loop ik in de regen zonder plu!”
Waar die vrouw ook heen ging, voorwaar
volgde de kleine, verliefde jongeman haar.
De lange vrouw ging naar de Iran-bioscoop toe,
kocht een kaartje en ging binnen, met veel gedoe.
De jongeman haastte zich met veel hoop
en ging ook naar deze Iran-bioscoop.
Hij kocht een kaartje met veel zin
en dook meteen de bioscoop in.
De vrouw ging daarop in de loge zitten,
met een zakje geroosterde zonnebloempitten.
De jongeman ging als een grote dwaas
naast haar zitten met wat blokjes kaas.
De lange vrouw droeg een sluier, waarmee
zij haar gezicht bedekte, zoals in de moskee.
De lange vrouw en de kleine man
zaten naast elkaar in bioscoop-Iran,
met hun gezichten op het scherm gericht,
hun ogen waren open en hun monden dicht.
...
NAWOORD
De werken van Sadegh Hedayat kunnen in drie genres ingedeeld worden:
I Werken met een psychologisch ontledend gehalte, met andere woorden: chirurgie op het individu. Deze zijn voor een groot deel vertaald in de Europese talen, onder andere in het Nederlands. Met dit soort werken hebben de Europeanen met Sadegh Hedayat kennisgemaakt;
II Werken met een historisch en folkloristisch gehalte. Deze zijn als het ware studies die Hedayat heeft gemaakt. Ze zijn als naslagwerk te vinden in iedere Iraanse bibliotheek. Weinig van deze werken zijn in de Europese talen vertaald;
III Werken met een satirisch gehalte. Sommigen noemen het ‘zwarte satire’, ‘gefrustreerde satire’, ‘bittere satire’, ‘woedende satire’ enzovoort. De satire van Hedayat is echter ‘zwarte, gefrustreerde, bittere en woedende satire’. Deze werken zijn wel in de Europese talen te lezen.
‘Het Trekzakje Wak Wak Sahab’ behoren tot het eerste genre.
De omstandigheden van de tijd van Sadegh Hedayat speelden een grote rol in zijn aandacht voor de Perzische cultuur en folklore.
Bij het bestuderen van de levensloop van zijn korte leven van achtenveertig jaar zijn de brieven van Hedayat van groot belang. Door zijn brieven maakt men kennis met een persoon die bij het gebruiken van woorden, bij het uitwerken van zijn gedachten en bij het overbrengen van zijn zorgen en gevoelens, zijn eigen stijl en terminologie heeft.
De stijl van Hedayat is het meest evenwichtig in de brieven die hij in de laatste vijf jaar van zijn leven heeft geschreven. In deze brieven schept hij met zijn pen een nieuwe dimensie waarin spreek en schrijftaal één taal worden. Met deze taal zet Hedayat de gebeurtenissen uiteen. In korte zinnen beschrijft hij op de meest eenvoudige manier wat hij beleeft en hoe hij wordt behandeld. Men kan de bewering van degenen die deze brieven het beste proza van Hedayat noemen, dichtbij de waarheid achten. Men treft in deze brieven de hoogtepunten aan van de satire van Hedayat over de geestelijke mishandelingen in zijn bestaan. Deze brieven vor-men een werk, dat zuivere kunst is van de waarheid en van de fantasie van de schrijver, in een fraaie vorm. Deze brieven bevatten de absolute en de naakte waarheid. Hedayat is met deze brieven begonnen toen hij ongeveer vierenveertig jaar oud was. Toen was hij een bekende schrijver die de bewondering van progressieve intellectuelen genoot. In die jaren was Hedayat een officiële ambtenaar aan de Universiteit van Teheran.
Dr. Shahid Noerai, de correspondent van Hedayat en de toenmalige attaché voor Economische Zaken bij de Iraanse ambassade in Parijs, schreef over die dagen van Hedayat het volgende: “Op dit moment werkt Hedayat aan de Faculteit van Schone Kunsten. Zijn salaris bedraagt 360 toeman. … Eigenlijk heeft hij daar niets te doen. Formeel is hij in dienst genomen als vertaler.
Er zijn echter geen teksten waarvan een vertaling kan worden gemaakt. … Iedere dag brengt hij daar een bezoek van een half uurtje. Hij neemt eerst zijn hoed af en legt deze ergens neer. Hij gaat op een stoel zitten en belt om een kopje thee met suikerklontjes te bestellen. Dan koekeloert hij even naar de muren. Als er een krant aanwezig is, pakt hij deze en bekijkt hij de eerste pagina. Hij leest deze echter niet. Na het drinken van zijn thee, pakt hij zijn hoed, zet hij deze op zijn hoofd en verdwijnt hij via dezelfde ingang als waardoor hij binnen was gekomen, zonder één woord met iemand te wisselen. Dit is het dagelijkse ritueel van Hedayat.
Hiermee heb ik geen woord geschreven dat in strijd is met de waarheid en heb ik ook niet overdreven.”
...
Het grafmonument van Sadegh Hedayat op de
begraafplaats Le Père Lachaise.DE PRIJS VOOR ÉÉN
EXEMPLAAR, INCLUSIEF B.T.W. EN VERZENDKOSTEN
IS: 30/- euro* 394 pagina --------------------------------------------- * N.B. Bij bestellingen uit België of andere Europese landen word 5% extra portokosten in rekening gebracht! Deze prijzen zijn geldig tot 01-01-2025. |
'Het Trekzakje Wak Wak Sahab:
Om uw boeken te bestellen, klik a.u.b. op het onderstaande beeld om uw bestelling te plaatsen via een e-mail op info@talenhuis.com:
Bij ontvangst van uw bestelling, ontvangt
u ter voldoening
een factuur. Stuur geen geld of cheque mee. UW BESTELLING WORDT ZO SNEL MOGELIJK VERWERKT. N.B! Geachte heer / mevrouw! Het kan door omstandigheden voorkomen dat dit formulier ons niet bereikt. Daarom verzoeken wij u vriendelijk om uw bericht nogmaals via een E-mail naar ons: info@talenhuis.com op te sturen, indien u binnen drie dagen geen reactie van ons hebt ontvangen na het inzenden van uw formulier. |