Hommage aan de honderdentweede geboortedag van Sadegh Hedayat!

Oorspronkelijke titel:

Alawiyeh Chanoem

Nederlandse vertaling uit het Perzisch (Farsi): 

Soleimani, Ali

De foto's van Sadegh Hedayat 

De foto van het grafmonument van Sadegh Hedayat 

De afbeelding van de plattegrond van de begraafplaats Le Père Lachaise 

ISBN: 90-807633-4-9

Uitgever:

01062831 KvK. Leeuwarden 10-10-1991

Internet: www.talenhuis.com

E-mail: info@talenhuis.com

102 jaar Sadegh Hedayat!

Op 8 april 1951, in Parijs, in de badkamer van het armzalige pension aan de Boulevard Saint Michel, Rue Champion, beëindigde hij met het openen van de gaskraan zijn leven.

Het is voor meer dan negen en negentig procent van de kinderen van Adam gewoon, dat de dood hun einde betekent. Het is voor meer dan negen en negentig procent van de rest ook gewoon, dat zij met de titel overledene, zaliger, wijlen of dergelijke in de geschiedenis verdwijnen. Uiteindelijk bereiken die laatste minder dan één procent het leven zonder dood. Eigenlijk is voor deze groep de dood nog maar het begin. Het begin van groot worden en blijvend groter worden. Natuurlijk niet in de betekenis van groot worden tot volmaaktheid. Nee, het groot worden in de betekenis van kennis. Met de dood van een ieder uit deze groep, begint het stralen van een licht, dat met de dag stralender wordt tot hij of zij voor zichzelf een zon wordt of een prachtige ster in zijn of haar gemaakte heelal. Voor de leden van deze groep is de dood het ochtendgezang van de overwinning op de duisternis. Met de dood van een ieder van deze mensen, maken eerst hun eigen cultuurgenoten kennis met hun betekenis en langzamerhand mensen van andere culturen. Op een gegeven moment worden ze gewaardeerd en bewonderd door iedereen en overal. Ze zijn de makers van de grote wens van de mensheid. Sadegh Hedayat is zonder enige twijfel één van hen. Zijn begin van groot worden, is al begonnen.

***

Het is voor Het Talenhuis een bijzondere eer om het werk van deze grootmeester van de Perzische literatuur in het Nederlands te mogen uitgeven. Gezond en wel, zal de uitgever iedere jaar, rond februari, een werk van Sadegh Hedayat publiceren.

Voor het volgende jaar staat zijn boek " Neerangestan" (Het land van bedrog) op de agenda.

17 februari 2005,

Het Talenhuis.

Sadegh Hedayat (1903-1951)

Op de weg naar de heilige stad Masj-had, naast de kapel van de herberg Deh-namak, had zich een groep mannen en vrouwen verzameld voor een smartlap, die tegen een muur stond. Het doek was aan beide uiteinden om een stok gerold. Op het doek was slechts de afbeelding ‘Het hof van Yazid’ te zien: Een troon stond op een podium. Yazid hing lui op de troon, gekleed in een rood gewaad met een rode tulband op zijn hoofd. Hij was aan het triktrak spelen. Naast hem stond op een dienblad een kruik wijn en een fruitschaal, gevuld met appels en peren. Een groep gijzelaars uit de woestijn van Karbala, met groene tulbanden op, met een gebogen nek, met een bedroefd gezicht, met kettingen om hun hals, stond tegenover Yazid, in de rij. Drie soldaten met een enorme snor die voorbij hun oren stak, stonden met helmen op hun hoofd die met grote rode veren waren versierd. Ze hadden ontblote zwaarden in hun handen. De uiteinden van de pijpen van hun pofbroeken waren in hun soldatenlaarzen gestopt. Deze soldaten stonden paraat.

De jonge verteller van de verhalen bij de afbeeldingen op het doek, droeg een groene sjaal en een groene tulband. Zijn kamelenharen-kaftan was versleten. Hij droeg modderige teenslippers. Het leek alsof hij de mode van de kleding van de gijzelaars op het doek, had overgenomen voor zijn eigen kleding. Zijn enkels waren rood-grijs, net zoals een bevroren rode biet. Deze staken onder zijn pyjama uit. Zijn dikke rode gezicht was net zoals dat van Qamar-e-bani-hasjem. Het was bedekt met jeugdpuistjes. Op de hoek van zijn lippen zat een wond. Hij wiegde zijn hoofd en schreeuwde uit zijn borst:

"Dat was de ellende die zij het gezin van de Profeet hebben aangedaan. (Hij sloeg zich met vlakke hand voor het hoofd. De mensen deden hem na.) Straks komt Mochtar en bestraft die misdadigers. Hij zal het hun betaald zetten. Als de sjiieten die hier voor dit doek staan graag de rest van het verhaal willen horen, zullen ze een bijdrage storten aan de echte Eigenaar van het doek, hier op deze zakdoek, voor mij op de grond. Ik wil het niet voor mezelf. Ik heb vier monden te voeden. Ik zoek vier vrijgevige mensen in dit gezelschap, om mijn leven met vier lampen te belichten. Dan zal ik de rest van het verhaal op het doek vertellen. Dan zullen we zien hoe Mochtar met die wreedaards afrekent.

Degene die de eerste lamp laat branden, zal honderd keer zo veel als zijn bijdrage in deze ondermaanse wereld en duizend keer zoveel in het hiernamaals worden beloond. Ik beloof dat en ik zweer hiervoor op de door het zwaard gespleten hoofd van Ali-akbar. Wie wil voor één sannar met Ali-akbar handelen?

O pelgrims van Imam Reza! O mevrouw! O tante! O moeder! Ben je een pelgrim van Imam Reza? Kijk naar het gelaat van de echte Eigenaar van dit doek en breng de palmen van je handen devoot voor je gezicht. Wat ik zeg, herhaal jij ook. Alleen de bastaards zullen het niet herhalen. Zeg: ‘O, Eigenaar van het doek!’ Zeg: ‘O aartsvader Ilias! O Abolfazl!’

Blaas nu in je handen. Veeg je gezicht af met je handen. Werp nu het bedrag wat je in je hart voelt, op de zakdoek. Wiens hand met een lamp mijn hand verlicht, zal door de hand van Imam Ali worden beloond!"

Van alle kanten vielen witte en zwarte muntjes op de smerige zakdoek, die voor de smartlap op de grond was gelegd. De jonge verteller boog en pakte een munt tussen twee vingers, hield hem omhoog en zei luid:

"O jongen, jij die een stukje zilver zo groot als één vleugel van een vlieg aan Imam Reza hebt geschonken! Wees er zeker van, dat de echte Eigenaar van de lamp al je hartenwensen zal vervullen. Wees er zeker van dat hetgeen je aan God hebt gevraagd, Hij vanavond in je hand zal stoppen.

O moeder, o tante, moge mijn geestelijke moeder Ommol-banin jou belonen. Moge God je behoeden voor pijlen die uit een onverwachte hoek komen! Moge de Verbannen Imam je behoeden voor ziekte in den vreemde! Mogen de Heilige namen je alle wensen en verlangens vervullen!

O jongen! Moge God je belonen in verhouding tot je hart! Moge de Borg van de gazelle degene die de vierde lamp doet schijnen, borg staan opdat zijn vier ledematen niet vijf worden. Ik bedoel, moge God geen stok van armoede en van ziekte in zijn hand geven!"

Een dikke vrouw met kroeshaar, met opgezette oogleden, met een gezicht vol met sproeten, met grote hangborsten, verzamelde alle muntjes zorgvuldig. Zij droeg een zwarte tsjador die als een gloeikous over haar hoofd hing. Haar gezichtssluier had zij over haar hoofd geslagen. Zij droeg aan haar lijf een versleten overgooier in de vorm van een driehoek met cichorei-bloemen erop. Zij droeg een Aqbanoe-hoofddoek en een wijde zwarte broek van Hadzj-ali-akbari-satijn. Zij droeg verder nog een jurk met heel veel kleine plooien die naast elkaar stonden als de tanden van een muis. Bij elke beweging golfden de plooien. Haar dikke enkels puilden uit haar suède schoeisel. Haar tsjador was van onder tot boven modderig.

Tussendoor riep een koetsier luid vanaf zijn koets met een Azerbeidzjaans accent:

"Hallo, hallo Alawiyeh! De voorstelling is lang genoeg geweest. We gaan!"

De dikke vrouw keek verbitterd over haar schouder naar de koetsier. Ze raapte alle munten tot en met de laatste op en borg ze met een knoop op in een tip van haar hoofddoek.

...

Het grafmonument van Sadegh Hedayat op de begraafplaats Le Père Lachaise.